مهدی دودانگه - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمد زمانیان - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرید گل زردی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
بهزاد علیزاده - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرزانه بختیاری - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

بهمنظور ارزیابی عملکرد علوفه تر و خشک (در برداشت بهاره) و همچنین ارتفاع بوتهی ارقام شبدر ایرانی، برسیم و لاکی تحت تاریخهای مختلف کاشت، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار طی سال زراعی 1394-95 در مزرعه پژوهشی 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تاریخهای مختلف کاشت در سه سطح (اول مرداد، 25 مرداد و 20 شهریور) به عنوان عامل اصلی و ارقام متفاوت شبدر در چهار سطح (شبدر ایرانی یکچین، شبدر ایرانی چندچین، شبدر برسیم و شبدر لاکی) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم بر عملکرد علوفه (تر و خشک) و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. همچنین تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد علوفه تر و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد و بر عملکرد علوفه خشک در سطح احتمال پنج درصد معنیدار شد. اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم نیز بر ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد و بر عملکرد علوفه تر در سطح احتمال پنج درصد معنیدار بود، ولی تاثیر معنیداری بر عملکرد علوفه خشک نداشت. نتایج مقایسه میانگین تاثیر تاریخ کاشت نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 40/86 و 5/74 تن در هکتار) و بالاترین ارتفاع بوته 37/75 سانتیمتر در تاریخ کاشت 20 شهریور مشاهده شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین تاثیر رقم نشان داد که حداکثر عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 42/81 و 6/46 تن در هکتار) و بالاترین ارتفاع بوته 44/00 سانتیمتر توسط شبدر لاکی حاصل شد. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل نیز نشان داد که با کاشت شبدر لاکی در تاریخ 20 شهریور ماه، بالاترین عملکرد علوفه تر و خشک در برداشت بهاره به ترتیب 49/03 و 7/39 تن در هکتار و همچنین بیشترین میزان ارتفاع بوته 46/66 سانتیمتر حاصل شد. حداقل عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 17/71 و 2/59 تن در هکتار) و کمترین ارتفاع بوته 19/33 سانتیمتر نیز توسط شبدر ایرانی یکچینو در تاریخ کاشت اول مردادماه مشاهده شد. با توجه به یافتههای این پژوهش، برای تولید حداکثر علوفه تر و خشک در برداشت بهاره، کاشت شبدر لاکیرقم البرز5 یک در تاریخ کاشت بیستم شهریور ماه قابل توصیه است.

علوفه تر، علوفه خشک، ارتفاع بوته، رقم البرز5یک، زمان کاشت، گیاهان علوفه ای