رضا موسی زاده - مهندس اندازه گیری و کنترل کیفیت گازمنطقه ۸ عملیات انتقال گاز
منصور جعفری - رئیس امورهماهنگی و نظارت بر انتقال گازمنطقه ۸ عملیات انتقال گاز

صحت عملکرد و کارکرد کنتورهای توربینی گازی نقشی مهمی در اندازه گیری حجم گازهای مبادله شده بین شرکت انتقال گاز و شرکت های گاز استانی و همچنین کاهش حجم گازهای محاسبه نشده دارد. کنتورهای توربینی دارای محدوده اندازه گیری فلوی حداقلی و حداکثری می باشند که توسط سازنده کنتور تعیین می گردد. در ماه های فصول گرم سال به دلیل نرخ پایین مصرف گاز خصوصا در ساعات کم مصرف ممکن است کنتورهای توربینی عملکرد صحیحی نداشته باشند و بخشی از حجم گاز مصرفی توسط کنتور توربینی قابل اندازه گیری نباشد و طرفین فروشنده و خریدار گاز را در خصوص میزان حجم گاز مبادله شده با مشکل مواجه کند لذا عملکرد صحیح کنتورهای توربینی در فلوهای پایین یکی از دغدغه های اساسی شرکت ملی گاز می باشد. به همین منظور براساس دستورالعمل های پیوستی موافقت نامه خرید و فروش گاز، در صورتی که حجم گاز ماهانه مبادله شده در هر نقطه ای در محدوده پایین تر از Qmin کنتور توربینی قرار بگیرد، خریدار گاز موظف است براساس تعداد و حجم گاز مصرفی مشترکین خانگی ، تجاری و صنعتی، برآورد مصرف گاز در آن نقطه را اعلام نماید. البته محاسبه گاز براساس برآورد مصرف تا زمان انجام بررسی های دقیق و حصول توافق ما بین شرکت انتقال گاز و مدیریت گازرسانی می باشد. سازندگان کنتورهای توربینی بمنظور ارزیابی دقت کنتور در محدوده حداقل فلوی اندازه گیری شده تاییدیه های لازم را از مراجع ذیصلاح اخذ می نمایند. باتوجه به اینکه عملکرد کنتورهای توربینی وابسته به شرایط خطوط گاز خصوصا چگالی گاز میباشد بنابراین سازندگان محاسباتی را باعنوان محاسبه Qmin کنتور در شرایط بهره برداری ارائه میکنند. استاندارد ISO 9951 نیز فرمولی عمومی را در همین خصوص ارائه کرده است. مطابق استاندارد مذکور با در نظرگرفتن دما ، فشار و ترکیبات گاز در شرایط مخصوص و واقعی اندازه گیری گاز و Qmin سازنده، می توان Qmin کنتور در شرایط بهره برداری را محاسبه نمود بنابراین برای تعیین Qmin واقعی و اینکه یک کنتور توربینی گاز آیا در محدوده فلوی حداقلی قرار گرفته است یا نه ، بایستی از محاسبات ارائه شده در استاندارد ISO 9951 بهره گرفته شود. مراجعه به فرمول محاسباتی استاندارد مذکور و استفاده از آن شاید در نگاه اول سخت بنظر آید اما این مقاله روش محاسباتی Qmin واقعی کنتور توربینی و نحوه ساده سازی آن مطابق استاندارد مذکور را ارائه می کند که می تواند بصورت توافقی به دستورالعمل های پیوستی موافقت نامه عملیاتی خرید و فروش گاز اضافه گردد.

صحت اندازه گیری حجمی، کنتور توربینی گاز ، Qmin ، استاندارد.