نغمه بهبودی - استادیار، باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل
اکبر کیانی - دانشیار، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل
زهرا بهبودی - کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، پردیس دانشگاه تهران
الهام شهنواز - دانشجوی باستان شناسی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل

مسجد جامع شهر گناباد به عنوان یکی از آثار برجسته و فاخر هویتی در شهر گناباد است، اهمیت و نقش این مسجد تاریخی و هویتی آنقدر مهم و گسترده است که لازم و ضروری است. از آموزه های معماری، فرهنگی و هنری آن در ارتقای هویت معماری، شهرسازی و برنامه ریزی شهر گناباد (ارتباط هویت تاریخی گذشته، حال و آینده) استفاده شود. از این رو، هدف مقاله حاضر، بررسی منظر تاریخی مسجد جامع شهر گناباد با تاکید بر کتیبه های کوفی در برنامه ریزی شهر گناباد است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و بررسی های میدانی در سطح شهر و به ویژه مسجد جامع شهر گناباد است. داده ها و اطلاعات مقاله حاضر از طریق مراجعه مستقیم به مسجد جامع شهر گناباد و عکس برداری شهر گناباد شهر اکرا (تاج محل)، شهر جیپور (شهر صورتی رنگ)، شهر شارتر (فرانسه) و منابع اینترنتی جمع آوری شده اند. تصاویر منظر شهری با مقایسه وضعیت های هویت منظر تاریخی در ارتباط با منظر فضاهای عمومی شهر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد؛ منظر شهر گناباد به طور پیوسته می بایست ارتباط زمانی (گذشته، حال و آینده) با تاکید بر هویت تاریخی و لایه های فرهنگی، معماری، شهرسازی، برنامه ریزی شهری را باالهام و الگوی متناسب (آثار هویتی مسجد جامع گناباد همانند کتیبه های کوفی و ...) حفظ و تداوم بخشد، منظر تاریخی و هویتی شهر گناباد، بر بستر فن آوری های نوین کامپیوتری (سیستم های کامپیوتری و نرم افزارهای مرتبط، فضای وب، ترکیب محیط واقعی و مجازی با واقعیت افزوده) و فن آوری جدید شهری راهبردیهای علمی و اجرایی مبتکرانه و خلاقانه ای نیاز دارد.

منظر تاریخی، هویت معماری، مجد جامع گناباد، واقعیت افزوده