فرحنار فرنیا - دکترای تخصصی پرستاری، استادیار ، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران
طاهره سلیمی - دانشکده پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران
اکرم امرالهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه، بیمارستان افشار ، یزد، ایران

مقدمه و هد ف : اختلالات خواب از مشکلات شایع قربانیان سوختگی بستری در بیمارستان می باشد. حال آن که خواب؛ به عنوان نیاز اساسی بشر؛ تاثیر بسزایی بر آستانه درک درد، سلامتی و روند بهبودی آن ها دارد. هدف مطالعه حاضر، مقایسه تاثیر رایحه درمانی و موسیقی درمانی بر کیفیت خواب بیماران سوخته است . روش ها : این مطالعه مداخله ای در 48 بیمار واجد شرایط در یزد انجام شد. نمونه هاواجد شرایط با تخصیص تصادفی به دو گروه مساوی موسیقی درمانی (سمع موسیقی بدون کلام و ملایم مورد علاقه خود با هدفون) و رایحه درمانی ( استنشاق اسانس اسطوخدوس با گذاشتن دستمال آغشته با آن در جلو یقه لباس بیمار) تقسیم شدند . هر دو گروه از شب چهارم تا سه شب در اتاق مجزا در فاصله ساعت 21 الی 23 به مدت 20 دقیقه تحت مداخله موردنظر قرار گرفتند. همه نمونه ها طبق روتین بخش، در صورت نیاز داروهای خواب آور و مسکن ( مرفین و پتدین ) تجویز شده را دریافت نمودند. پرسشنامه دموگرافیک در ابتدای مطالعه و مقیاس دیداری ده درجه ای کیفیت خواب (نمره بالاتر بیانگر کیفیت خواب بهتر) صبحگاهان در طی سه روز قبل و سه روز بعد مداخله از طریق مصاحبه تکمیل شد. داده ها تحت نرم افزار SPSS تحلیل شد . نتایج : طبق نتایج، نمونه های دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیک و اغلب متغییرهای زمینه ای همگن بودند. محدوده سنی آن ها 60 - 20 سال با سطح سوختگی 65 - 25 درصد بود . حدود دو سوم مرد و سوختگی درجه دو و سه داشتند. میانگین نمره کیفیت خواب واحدهای مورد پژوهش در روش موسیقی درمانی و رایحه درمانی قبل از مداخله به ترتیب 62 / 1 ± 88 / 5 و 29 / 2 ± 33 / 5 بود ((P=0/33)). بعد از مداخله نیز به ترتیب 08 / 2 ± 45 / 7 و 75 / 2 ± 26 / 6 (P=0/09) بود . نتیجه گیری : با توجه به نتایج حاصله از این مطالعه، می توان هر یک از دو روش موسیقی درمانی و رایحه درمانی را به عنوان درمان کمکی غیرتهاجمی، آسان و کم هزینه برای بهبود خواب بیماران بستری در بخش های سوختگی استفاده نمود. پیشنهاد می شود در آینده اثرات تلفیق دو روش در مطالعات گسترده تر بررسی گردد.

سوختگی، کیفیت خواب، درمان های مکمل، آروماتراپی، موسیقی درمانی