شاپور روح بخش - کارشناس هواشناسی همدیدی اداره کل هواشناسی استان اردبیل
مهیار احدی - کارشناس اداره تحقیقات اداره کل هواشناسی استان اردبیل
رسول همتی - مدیر کل هواشناسی استان زنجان

تغییر اقلیم در سال های اخیر شکلی افزایشی به خود گرفته است و اثرات منفی زیادی را در بخش های مختلف از جمله کشاورزی به همراه داشته است و هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر نوسانات اقلیمی بر درجه، روزهای رشد گندم در ایستگاه های آلاروق اردبیل واولتان مغان می باشد برای ارزیابی تغییر اقلیم صورت گرفته در منطقه مورد مطالعه و اثرات آن بر روی محصول گندم ابتدا داده های حداقل، حداکثر و میانگین دما و بارش به صورت روزانه بین سال های 1976-2018 اخذ گردید و سپس داده ها نرمال سازی شدند. بعد از نرمال سازی داده ها، با استفاده از نرم افزار Sdsm5.3.5 ابتدا داده های امکان سنجی و صحت سنجی برای شبیه سازی شدند. سپس برای ارزیابی پارامتر اقلیمی دما در سه مقیاس از دو سناریو B2a,A2aتولیدی از مدل Hadcm3 نشان داد اقلیم در ایستگاه های مورد مطالعه مورد انتظار در ایستگاه پارس آباد برای تامین نیاز دمایی گندم در مرحله پنجه زنی جهت ظهور تعداد پنجه به تعداد مناسب بیش از 3 پنجه نیمه دوم ماه سپتامبر خصوصا روزهای ابتدایی این نیمه به ویژه 20 سپتامبر آخر شهریور برای کشت پیشنهاد می شود. هم چنین در ایستگاه اردبیل نیز برای تامین نیاز دمایی گندم در مرحله پنجه زنی جهت ظهور تعداد پنجه به تعداد مناسب بیش از 3 پنجه دهه دوم ماه اکتبر خصوصا روزهای ابتدایی دهه به ویژه 11 ماه اکتبر 20 مهر تاریخ مناسب کشت پیشنهاد می شود نتایج به دست آمده میانگین، برای سال های آتی به ویژه در ایستگاه پارس آباد می باشد. برای مقابله با آثار منفی این پدیده روی محصول کشاورزی مهم واستراتژیک گندم ارائه راهکارهای مناسب مانند انتخاب تاریخ کاشت مناسب، استفاده از ارقام سازگار با منطقه و بهبود روش های زراعت ضروری به نظر می رسد.

گردش عمومی جوی، تغییر اقلیم، گندم، درجه روز رشد