هنگامه شیراوند - کارشناسی مرکز ملی خشکسالی
صادق ضیائیان - مدیر مرکز پیش بینی و هشدار سازمان هواشناسی

کاهش سطح آب دریاچه ارومیه یکی از معضلات اساسی و پیچیده سال های اخیر بوده که با تداوم خشکسالی ها نیز همراه بود لذا با توجه به اهمیت این موضوع دراین پژوهش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش ارزش گذاری فازی و روش وزن دهی براساس تحلیل سلسله مراتبی به ارزیابی آسیب پذیری خشکسالی در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه پرداخته شد. بدین منظور از 5 معیار مربوط به شرایط طبیعی، مالی، انسانی، فیزیکی و اجتماعی و زیر معیارهای مربوط به آن ها استفاده شد. برای تعیین درجه اهمیت هرکدام از معیارها از نظرات کارشناسان و همچنین مطالعات قبلی استفاده شد و وزن های نهایی با استفاده از مدل AHP تعیین گردید. پس از تهیه نقشه ها و استانداردسازی فازی لایه ها هر لایه در وزن به دست آمده توسط مدل AHP ضرب شد. سپس نتایج همپوشانی به صورت نقشه آسیب پذیری خشکسالی حوضه آبخیز دریاچه ارومیه ارائه گردید. نتایج حاصل نشان داد که از بین معیارهای مورد بررسی معیارهای طبیعی از ارزش وزنی بیشتری برخوردار هستند. نتایج ارزیابی آسیب پذیری نیز نشان داد عمده نواحی این حوضه در 3 کلاس آسیب پذیری متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته اند. کلاس آسیب پذیری خیلی زیاد عمدتا در جنوب دریاچه ارومیه شهرستان های میاندوآب، اشنویه، بوکان و..و قسمت هایی از شرق بخش هایی از شهرستان های تبریز و سراب و جنوب غرب حوضه اشنویه قرار گرفته است کمترین میزان آسیب پذیری نیز مربوط به نواحی اطراف شهرستان های عجب شیر و آذرشهر و همچنین بصورت پراکنده بخش هایی از شمال وغرب حوضه است از نتایج حاصل از این پژوهش می توان در تخصیص منابع و اعتبارات وهمچنین نارائه راهکارها در زمینه کاهش اثرات ومدیریت خشکسالی استفاده نمود.

آسیب پذیری، خشکسالی، دریاچه ارومیه، منطق فازی، AHP