فرزانه جعفری - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی سینوپتیک، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
غلامرضا براتی - دانشیار اقلیم شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
محمد مرادی - استادیار هواشناسی، پژوهشکده هواشناسی و علوم جو، تهران

با هدف شناخت اثرات الگوهای بندالی بر دوام یخبندان ها، داده های دمای کمینه روزانه 69 ایستگاه هواشناسی طی بهار 2014-1968 از سازمان هواشناسی تهیه شد. با تنظیم جداول پراکنش روزانه و ترسیم نمودارهای تغییرات فراوانی، تعداد 114 یخبندان 3 تا 24 روزه شناسایی شد. بررسی نقشه های هوای تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد از 47 یخبندان بادوام، الگوهای بریده کم فشار، ناوه غربی، دوقطبی شکافته، رکس و امگا به ترتیب طی روز اوج 18، 14، 5 و 4 حاکمیت داشته اند. نتایج نشان داد شهرهای جنوب، بدون یخبندان و زنجان و سقز در 93/6 درصد از یخبندان ها حضور داشته اند. الگوهای بندالی طی چهار دهه بویژه دهه آخر، کاهش فراوانی داشته اند. در مجموع الگوهای بندالی با سهم 66 درصدی و الگوهای غیر بندالی با سهم 34 درصدی، شارش های هوای سرد عرضه ای بالا را از سه مسیر عمده شامل آسیای میانه عمدتا با الگوی رکس، دالان قفقاز با الگوی امگا و حوزه بالکان با الگوهای دوقطبی و بریده کم فشار تبیین کرده اند.

یخبندان های بهاره، الگوهای بندالی، ایران