فرزاد بهادری - کارشناس ارشد مهندسی عمران آب و سازههای هیدرولیکی
محمود فغفورمغربی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده مهندسی، گروه مهندسی عمران
مهدی خزاعی - کارشناس مهندسی عمران

در سالهای اخیر با توسعه ساختار شهری مشهد و افزایش نیاز آبی و به تبع آن ورود آب خارج از حوضه سد دوستی به این شهر، پدیده بالاآمدگی تراز آب زیرزمینی در برخی نواحی از جمله منطقه مهم ثامن بوقوع پیوسته است. در این پژوهش با استفاده از کد MODFLOW-2005 در نرم افزار GMS10.1، به منظور پیش بینی نوسانات تراز آب زیرزمینی، مدلسازی آب زیرزمینی شهر مشهد صورت پذیرفت. سالهای آبی 1385-86 تا 1393-94 بعنوان دوران واسنجی و صحتسنجی و سالهای آبی 1394-95 تا 1403-04 برای پیش بینی در نظرگرفته شدند. سه سناریوی پیشبینی بر پایه تغییر میزان برداشت از چاه های بهره برداری و تغییر سرعت تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب شهری بنا شدند. این سناریوها از نظر میزان تجاوز تراز آب از تراز ایمن و وسعت این نواحی، به ترتیب شرایط تقریبا نرمال، نیمه بحرانی و بحرانی را شبیه سازی می کنند. به منظور مقابله با پدیده افزایش تراز آب دو راهکار علاج بخشی پیشنهاد شد. راهکارهای پیشنهادی بر پایه تنظیم دبی چاه های بهره برداری و حفر چاه های جدید، افزایش سرعت تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب و کاهش تلفات شبکه آبرسانی شهری معرفی شدند. با اجرای این راهکارها مشکل افزایش تراز آب زیرزمینی و تجاوز آن از تراز آب زیرزمینی ایمن تا حد زیادی در مشهد در طی دوران پیش بینی مرتفع خواهد شد.

نوسانات آب زیرزمینی، مشهد، بحران، پیش بینی،MODFLOW