الهام اسراری - دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران
بنت الهدی امانت - دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور، تهران
طاهره مهدیار - دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران

پرتوگیری همه روزه از منابع طبیعی و مصنوعی صورت می­گیرد. بالاترین دوز آن مربوط به پرتوهای طبیعی بوده که قسمت اعظم آن رادون می­باشد. بر اساس گزارش­های سازمان بهداشت جهانی، این گاز بعد از سیگار کشیدن، دومین عامل سرطان ریه محسوب می­شود. رامسر، به عنوان پرخطرترین نقطه دنیا در پرتودهی گاز طبیعی رادون شناخته شده است. بنابراین امکان­سنجی استفاده از مواد در دسترس و مقرون به صرفه، به عنوان جاذب گاز رادون، می­تواند نقش مهمی در افزایش سلامت جامعه ایفا کند. هدف این پژوهش بررسی عوامل مختلف موثر در کاهش گاز رادون با جاذب مونت موریلونیت در مناطق با پرتوزایی طبیعی بالا است. آزمایش­ها با روش اندازه­گیری فعال توسط دستگاه پراسی و با استفاده از خاک منطقه تالش انجام شد. در این تحقیق در دوره­های شش ساعته اندازه­گیری رادون توسط دستگاه پراسی و رطوبت کم­تر از 10 درصد، حداکثر میزان کاهش رادون 74/56 درصد برای نانو مونت موریلونیت و3/55 درصد برای میکرو مونت موریلونیت به دست آمد. همچنین از آزمایش­های طیف­نگاری گاما، پراکنش اشعه X، تخلخل سنجی و آزمون آماری غیرپارامتریک برای تحلیل داده­ها استفاده شد. تاثیر میزان متفاوت وزنی، تغییر اندازه مونت موریلونیت، رطوبت و همچنین مقایسه مواد مختلف در کاهش غلظت رادون بررسی گردید. پلی اتیلن ماده­ای مناسب برای حذف رادون بود. با افزایش میزان مونت موریلونیت و کاهش رطوبت محیط غلظت رادون کاهش یافت. نتایج آزمایش تخلخل­سنجی نیز بیانگر قطر حفره­های بزرگ­تری در میکرومونت موریلونیت نسبت به نانومونت موریلونیت است؛ لذا میکرومونت موریلونیت درکاهش رادون عملکرد بهتری نشان داد. این جاذب مقرون به صرفه، نسبت به رطوبت هوا حساس و در محیط­های خاک با رطوبت پایین و نزدیک به اشباع دارای عملکرد موثرتری است.

رادون, مونت موریلونیت, پرتوزایی بالا, جذب سطحی