داریوش آتشکار - دانشجوی سابق دکتری علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
احمد ارشادی - دانشیار علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
مهدی طاهری - استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، ایران
حمید عبدالهی - دانشیار، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

به منظور ارزیابی تحمل به خشکی برخی پایه های هیبرید سیب، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 11 ژنوتیپ حاصل از برنامه اصلاح پایه های سیب شامل AR1 تا AR11 به­همراه پایه MM111 به عنوان شاهد متحمل در دو تیمار آبیاری 40 و 80 درصد ظرفیت زراعی اجرا شد. در این پژوهش فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل: فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق،CO2  زیر­روزنه، کارایی مصرف آب، هدایت مزوفیلی، محتوی نسبی آب برگ، دمای سطح برگ و دمای بخش درونی تاج اندازه گیری شد. به طورکلی ژنوتیپ پایه های موردمطالعه به لحاظ خصوصیات فیزیولوژیکی تفاوت معنی داری در سطح 1% از خود نشان دادند. تحت تاثیر تنش خشکی، پارامترهای فیزیولوژیکی کاهش یافت و میزان کاهش آن در ژنوتیپ پایه های مختلف متفاوت بود. اگرچه ژنوتیپ پایه های AR3، AR4، AR5 و AR7در شرایط آبیاری بدون تنش، دارای بیشترین تبادلات روزنه ای و فتوسنتز بودند؛ ولی کمترین کاهش در تبادلات روزنه­ای و فتوسنتز تحت تنش خشکی در ژنوتیپ پایه های AR1، AR4، AR8 و AR11 و بیشترین عکس­العمل منفی به تنش در ژنوتیپ پایه های AR3، AR6، AR7 و AR9 مشاهده شد که به عنوان دو گروه ژنوتیپ های متحمل و حساس به تنش خشکی، می توانند در بررسی­های بعدی موردتوجه قرار گیرند. محتوی نسبی آب برگ در ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، علی­رغم داشتن تعرق بیشتر، به­میزان کمتری کاهش یافت و همین امر میزان آماس برگ ها و شاخص­های فتوسنتزی آن ها را بهبود داد. احتمالا این ژنوتیپ ها با سیستم ریشه ای ویژه، توانایی جذب بیشتر آب از خاک را داشته و یا با تجمع اسمولیت­های درون سلولی، قدرت جذب و نگهداری آب بیشتری دارند.

تبادل روزنه ای, تعرق, فتوسنتز, کارایی مصرف آب, کم آبی