رقیه فتحی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مهدی محب الدینی - دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اسماعیل چمنی - استاد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

کشت ریشه های مویین، روش موثری برای تولید متابولیت های ثانویه گیاهی می باشد؛ زیرا ریشه های مویین از پایداری ژنتیکی و بیولوژیکی برخوردار بوده و قادر به تولید متابولیت ها، در زمان کوتاه و بدون نیاز به هورمون می باشند. کاسنی، از جمله گیاهان دارویی ارزشمند بوده و شامل ترکیبات دارویی مهمی می باشد. در این تحقیق، القای ریشه های مویین، توسطاگروباکتریوم رایزوژنز سویه A4 انجام شد. در آزمایش اول، تاثیر نوع و سن ریزنمونه و مدت هم کشتی، بر کارایی القای ریشه های مویین بررسی شد. در آزمایش دوم، تاثیر سه نوع محیط کشت مختلف (موراشیک و اسکوگ جامد، مایع و 2/1 غلظت مایع) بر میزان رشد و تولید زیست توده در ریشه های مویین بررسی شد. در آزمایش سوم، تاثیر نوع و سن ریزنمونه، بر میزان فنل کل بررسی گردید؛ همچنین در آزمایش چهارم، تاثیر غلظت های مختلف نفتالین­استیک­اسید (5/1 و 1، 5/0، 0 میلی گرم در لیتر) و ساکارز (6 و 5، 4، 3 درصد)، بر میزان تجمع زیست توده بررسی شد. نتایج به­دست­آمده نشان داد که بیشترین درصد القای ریشه های مویین (60 درصد) و تعداد ریشه (61/11 ریشه در هر ریزنمونه) در ریزنمونه های کوتیلدون 5 روزه، به­دست آمد. همچنین محیط کشت 2/1 غلظت، بهترین محیط کشت برای رشد ریشه های مویین بود و بیشترین میزان فنل کل، در ریشه های مویین حاصل از برگ 28 روزه حاصل شد. همچنین محیط کشت حاوی ترکیب 5/0 میلی گرم در لیتر نفتالین­استیک­اسید و 3 درصد ساکارز، بهترین تاثیر را در تجمع زیست­توده نشان دادند.

ژن rolB, متابولیت های ثانویه, نفتالین استیک اسید, هم کشتی