رسول محمدنیا - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، جهاد دانشگاهی کرمانشاه
عبدالحسین رضایی نژاد - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
صحبت بهرامی نژاد - دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاه

با هدف تعیین تاثیر دور آبیاری و سیلیسیم بر رشد، عملکرد، میزان اسانس، فنل کل و ویژگی پاداکسندگی (آنتی­اکسیدانی) ریحان، این پژوهش در طی سال­های 1395-1394 در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عامل ها شامل دور آبیاری در سه سطح 4، 7 و 9 روز (بر پایه میزان آب در خاک 90، 75 و 60 درصد ظرفیت زراعی) و محلول­پاشی سیلیکات پتاسیم در سه سطح 0، 1 و 2 میلی مولار، به صورت هفتگی بود. نتایج بررسی ها نشان داد، افزایش فاصله آبیاری باعث کاهش رشد و افزایش کارایی مصرف آب در بوته شد. سیلیسیم تاثیر خشکی را تعدیل و باعث بهبود رشد شد و کاربرد سیلیکات پتاسیم 2 میلی مولار باعث افزایش شاخص مقاومت به تنش شد. افزایش فاصله آبیاری و کاربرد سیلیکات پتاسیم هر دو باعث افزایش میزان اسانس و فنل کل شدند. همچنین با افزایش فاصله آبیاری ویژگی پاداکسندگی افزایش یافت و در فاصله آبیاری نه روز و سیلیکات پتاسیم 2 میلی­مولار، بیشترین ویژگی پاداکسندگی گیاه به دست آمد. ضریب همبستگی بین صفات نشان داد، میزان اسانس با طول ریشه، فنل کل و شاخص مقاومت به تنش همبستگی مثبت و با غلظت کشنده 50 درصد (IC50) همبستگی منفی داشت. به­طورکلی افزایش فاصله آبیاری باعث کاهش رشد و افزایش میزان اسانس و ویژگی پاداکسندگی شد. سیلیکات پتاسیم به ویژه با غلظت 2 میلی­مولار تاثیر نامناسب تنش خشکی را بر ویژگی­های رشدی تعدیل کرد و باعث افزایش میزان و عملکرد اسانس و ویژگی پاداکسندگی شد.

اسانس, فنل کل, ویژگی پاداکسندگی, کارایی مصرف آب, مقاومت به تنش