الهام شایق - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابانزدایی دانشگاه صنعتی اصفهان
بهنام ریگی لادز - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه زابل

عملکرد هر پروژه آبی بستگی به پیش بینی وقایع هیدرولوژیکی در آینده دارد. اطلاعات و داده هایی که در گذشته کسب و ثبت شده اند به ما کمک خواهد کرد تا تعدادی پارامتر آماری را به دست آورده و سپس از روی این پارامترها اتفاقاتی را که ممکن است در آینده رخ دهد پیشبینی کنیم. در هیدرولوژی به جای مدلهای فیزکی از مدلهای مجرد که سیستم را بر اساس ترمها و مفاهیم ریاضی تشریح میکنند استفاده میشود که این مدلها بسته به رویکرد آنها متفاوت میباشد. استفاده از توزیع های آماری برای برآورد دبی متوسط سالانه با دوره های بازگشت مختلف جهت طراحی سازه های آبی یکی از روشهای متداول است. شایان ذکر است که تغییرات در طراحی سازه های آبی و کنترل سیل نقش به سزایی دارند، به نحوی که در صورت افزایش مقدار دبی، موجب ایجاد ضریب اطمینان بیشتر در طراحی و در صورت کاهش، موجب صرفه جویی هایی اقتصادی خواهند شد و در صورت انتخاب نادرست توزیع آماری، ممکن است مقادیر دبی در دوره بازگشت های بالا دستخوش تغییرات زیادی شوند و از نظر طراحی و ساخت سازه های آبی و هیدرولیکی، مشکلات زیادی را به وجود آورند. در این تحقیق برای به دست آوردن مناسبترین توزیعهای آماری جهت برآورد دبی متوسط سالانه با دوره های بازگشت مختلف، داده های دبی متوسط سالانه ایستگاه هیدرومتری طوللات رودخانه پلرود طی یک دوره آماری 40 ساله جمع آوری گردید و با استفاده از انواع توزیعهای آماری مربوطه در محیط نرم افزار SMADA که مبتنی بر روش گشتاورها میباشد برازش داده شد و بهترین توزیع برای این ایستگاه تعیین شد. تجزیه و تحلیلهای آماری نشان میدهد که توزیع های پیرسون نوع سه، گامبل نوع یک، لوگ نرمال سه پارامتره، لوگ نرمال دو پارامتره، لوگ پیرسون نوع سه و نرمال با کمترین MAE و RMSE به ترتیب دارای بیشترین تطابق با مقادیر مشاهداتی میباشند . نتایج به دست آمده نشان میدهد که میتوان از مدل SMADA در ایستگاه هیدرومتری جهت تعیین دبی برای دوره های بازگشت مختلف با دقت مناسبی استفاده نمود.

وقایع هیدرولوژیکی، طراحی سازه های آبی، نرمافزار SMADA، روش گشتاورها، رودخانه پلرود