یاسر محمدی - استادیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
شهره کماسی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

بخش اعظمی از جمعیت جهان دچار تنش آبی هستند. شواهد زیادی وجود دارد که تا سال 2025، 1/8 میلیارد نفر از مردم دنیا در کشورها و مناطقی زندگی خواهند کرد که در امنیت آبی مطلق هستند و در مقابل نیز دو سوم مردم در تنش آبی خواهند بود. مباحث زیست محیطی در نیمه دوم قرن بیستم سیر رشد و تکامل تئوریک خود را گذراندند و در اواخر این قرن وارد فرایندهای عملی جوامع غربی شده و در حوزه های سیاسی و سیاست گذاری حضور پیدا کردند، ورود این مباحث به حوزه مباحث امنیتی اندکی با تاخیر صورت گرفت و با ظهور مکتب انتقادی و طرح مسائل امنیت زیست محیطی از سوی اندیشمندان این مکتب، به ویژه باری بوزان، این روند شکل گرفته و مورد توجه نهادهای مرتبط در بخشهای نظری، مطالعاتی، سیاست گذاری و اجرایی قرار گرفت. امنیت زیست محیطی آب شامل مدیریت کیفیت آب، کنترل آلودگی آب، سیستم های هشدار دهنده اولیه و اکولوژی آب است. در مباحث زیستمحیطی، امنیت آب متداول ترین مفهومی است که نمایانگر یک الگوی جدید در مدیریت آب است. سیستم امنیت آب شامل کنترل سیلاب و کاهش بلایا، امنیت منابع آب، امنیت زیست محیطی آب و سایر زیرسیستم ها است. امنیت آب به ظرفیت تحمل یک منطقه یا کشور برای بروز بلایای مرتبط با آب و استفاده پایدار از آب برای اطمینان از توسعه پایدار اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره دارد. در رابطه با امنیت، این موضوع آشکارا در بیانیه 2030 سازمان ملل متحد عنوان شده است: توسعه پایدار بدون امنیت نمیتواند تحقق یابد و امنیت بدون توسعه پایدار در معرض خطرخواهد بود. یکی از مولفه های اساسی امنیت زیست محیطی اثرگذار بر امنیت ملی واحدهای سیاسی – فضایی، مساله امنیت آب است و مدیریت منابع آب سنگ بنای توسعه پایدار است. به طور کلی بروز و توسعه پدیده بحران آب و نمود پیامدها و عوارض زیست محیطی ناشی از آن ضرورت بررسی وضعیت امنیت زیست محیطی و در راستای آن امنیت منابع آب را بیش از پیش نمایان میکند.

امنیت زیست محیطی، امنیت منابع آب، توسعه پایدار