الهام شایق - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابانزدایی دانشگاه صنعتی اصفهان
بهنام ریگی لادز - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه زابل

تبخیر-تعرق یکی از مولفه های اصلی بیلان آبی هر منطقه و همچنین یکی از عوامل کلیدی برای برنامهریزی درست و مناسب آبیاری برای بهبود راندمان آب مصرفی در هر منطقه میباشد. هدف از این پژوهش˓ تخمین میزان تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع و محاسبه نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی روستای سمل است تا در راستای برنامهریزی کشاورزی و محدودیت منابع آب این روستا محصولی برای کشت انتخاب شود که در دوره رشد نیاز آبی کمتری داشته باشد. برای تعیین نیاز آبی محصولات ابتدا با استفاده از داده های هواشناسی در منطقه شامل حداقل و حداکثر دما، درصد رطوبت، سرعت باد و ساعات آفتابی، نیاز آبی گیاه مرجع با استفاده از نرمافزار Cropwat تعیین شده است. سپس با استخراج طول دوره رشد، مراحل مختلف رشد و ضرایب گیاهی مربوط به هر دوره، با استفاده از جداول استاندارد در کشور، با حاصل ضرب ضرایب گیاهی مربوط به هر محصول در تبخیر-تعرق گیاه مرجع، نیاز آبی مربوط به هر محصول برآورد شده است. با بررسی تبخیر-تعرق گیاه مرجع مشاهده میشود که به دلیل آب و هوای گرم روستای سمل˓ در ماه های گرم سال مقدار تبخیر-تعرق گیاه افزایش و در ماه های سرد مقدار آن کاهش یافته است. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که متوسط نیاز آبی گیاهان بادنجان، پیاز، تنباکو، خربزه، خیار، خرما، ذرت دانه ای، ذرت علوفه ای، سیب زمینی، گندم، گوجه فرنگی، کنجد، یونجه، هندوانه و مرکبات بر حسب میلیمتر در طول دوره رشد به ترتیب برابر 600، 405، 358، 610، 225، 1340، 610، 450، 330، 402، 410، 565، 1420، 570 و 1025 است.

تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع، روستای سمل، نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی ، نرم افزار کراپوات