غلامرضا براتی - استادیار آب وهواشناسی
فریبا کرمی - کارشناس ارشد رشته اب و هواشناسی

کشور ایران در برزخ سامانه های گرم و عموما خشک حاره و جنب حاره و سامانه های معتدل تا سرد و مرطوب برون حاره، طی دوره ای از سال درگیر پدیده تشدید شیو فشار و از جمله پیام دهای آن یعنی رخداد توفا نهای غباری است. در میان استان های ایران، خوزستان به لحاظ جایگاه اقتصادی برجسته، آسیب پذیری بسیاری از این پدیده دارد. در این تحقیق با هدف تعیین روابط عامل فشار هوا با فراوانی رخداد گردوغبار و بررسی خاستگاه های ریزگردها، استخراج داد ههای افق دید از صفر تا 10000 متر مربوط به 6 شهر استان خوزستان طی سال های 1374 تا 1378 با عنوان کد 06 انجام گرفت. از میان 288 توفان غباری شناسایی شده، بر پایه دو معیار کمی تعریف شده، 10 توفان شاخص تعیین گردید تا امکان استخراج مقادیر فشار هوا از نقشه های روزانه هوا در تراز دریای آزاد برای شهرهای منتخب فراهم گردد. نتایج نشان داد شهرهای مسجدسلیمان و دزفول جزوغبارآلودترین و امیدیه جزو ک مغبارترین شهرها بوده اند. در این حال معن یداری رابطه فشار هوا و فراوانی روزهای غبارآلود برای شهرهای دارای غبار کمتر بویژه شهر امیدیه محرز شد. همچنین الگوی موقعیت کانون ها و زبانه های کم فشار نشان داد سامانه های کم فشار در گستره ای از مناطق میانرود کشور عراق تا مناطق جبیل و دمام کشور عربستان پراکنده اند. ماسه زارها به عنوان خاستگاه های طبیعی و سطوح ب یدفاع لای و رس باز مانده از کشتزارهای متکی به سامانه های آبیاری غرقابی در عراق و آبیاری بارانی در عربستان به عنوان خاستگاه های انسانی، امکان روفتن و هدایت ریزگردها را از به سمت خوزستان می یابند.

افق دید، فشار هوا، خاستگا ههای غبار، خوزستان