میکائیل وحیدی راد - استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

برگزاری جشن های 2500 ساله شاهنشاهی به مثابه یک رویداد فرهنگی و ایدئولوژیک در جهت باستان گرایی و تلاش محمدرضاشاه برای تقویت مشروعیت خود، از جمله آرایی است که بسیاری از پژوهشگران بر آن تاکید کرده اند، اما مسئله نوشتار حاضر این است که برگزاری این جشن ها در دهه 1350، چه ارتباطی با زمینه های اقتصادی و بازیگری بین الملل به عنوان رویکرد مقاله براساس مفهوم هژمونی دارد. درواقع، در پی پاسخ به این سوال است که چرا محمدرضاشاه این جشن ها را در آغاز دهه 1350 برگزار کرد و چه اهدافی از منظر بین المللی برای آن می توان در نظر گرفت براساس روش تاریخی و با کاربست مفهوم هژمونی گرامشی در حوزه فرهنگ و مناسبات بین الملل، به این سوال پاسخ داده خواهد شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که محمدرضاشاه پس از انجام اقداماتی در تقویت موضع داخلی با حمایت های آمریکا و افزایش درآمدهای نفتی و خروج انگلستان از خلیج فارس، با برگزاری جشن های 2500 ساله و معرفی خود به عنوان یک بازیگر بین المللی، در راستای ایجاد یک دولت سلطه و سپس هژمون در منطقه گام برداشت و با کاربست برخی ابزارها توانست طرح دولت سلطه در منطقه را عملی کند. البته در تاسیس دولت هژمون، با توجه به مخالفت های منطقه ای و نارضایتی های داخلی ناموفق بود و وقوع انقلاب 1357 نقطه پایان آن به شمار می رود.

جشن های 2500 ساله, فرهنگ, گرامشی, هژمونی, سلطه, رضایت