اصغر مصلح ارانی - استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی
حمید سودایی زاده - استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی
حمیدرضا عظیم زاده - استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی
محمدرضا اختصاصی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی

گیاهان به عنوان موانع طبیعی از عوامل اصلی در تشکیل نبکا محسوب می شوند اندامهای هوایی این گیاهان محیط مناسبی را برای رسوبگذاری ماسه بادیها و تشکیل نبکا فراهم می کنند گیاهان واکنشهای متفاوتی نسبت به رسوب ماسه بادیها از خود نشان میدهند بعضی سازگار برخی دیگر نیمه سازگار و عده ای نیز براثر این تنش از بین می روند ابتدا گونه های مختلف از گیاهان تشکیل دهنده نبکا در استانهای مرکزی و جنوب کشور شناسایی شدند نبکا ها به لحاظ زنده مانی و شادابی مورد بررسی دقیق قرارگرفتند. رسوبات در نبکا از اطراف گیاه کنار زده شد. اندامهای هوایی گیاه از قسمت یقه جدا شده از ساقه ، تعداد جوانه های تازه تشکیل شده و تعداد ریشه های نابجا برروی شاخصه های داخل نبکا شمارش شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که نبکاهای مورد مطالعه را می توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد گروه اول که بیشتر شامل گندمیان چند ساله بودند در مناطقی گسترش داشتندکه حرکت ماسه بادیها مشاهده شد. اینگروه تماما بعد از دفن شدن در رسوبات تولید ریشه های نابجا می کردند گروه دوم بیشتر در مناطقی گسترش داشتند که حرکت ماسه ها کمتر مشاهده شد. شاخه های دفن شده گیاهان این گروه نیز در داخل ماسه بادی ها تولید ریشه های نابجا می کردند و بعد از توسعه ریشه های نابجا ریشه جوشهای جدیدتولید شده و بعد از رشد و توسعه نهایتا از گیاه مادر جدا می شوند.

گیاهان سازگار، فرسایش بادی، نبکا