مصطفی درویش نیا - دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
مسلم موسویان - دانشجوی دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

این مطالعه به منظور دستیابی به آنتاگونیست های موثر در کنترل بیماری مرگ گیاهچه فلفل گلخانه‎ای با عامل Rhizoctonia solani انجام شد. آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان در سال 97-1396 صورت گرفت. ابتدا قارچ ها و عوامل بیولوژیک از خاک گیاهان سولاناسه جداسازی و شناسایی شد. سپس با استفاده از روش کشت متقابل توانایی آنتاگونیستی جدایه‎های قارچی Trichoderma harzianum و Trichoderma virens و باکتری Bacillus subtilis علیه قارچ R. solani در آزمایشگاه بررسی شد. همچنین توانایی آنتاگونیستی این عوامل بیولوژیکی و قارچ‎کش بیولوژیک Trichomix HV در شرایط گلخانه روی این قارچ بیماری زا انجام شد. نتایج نشان دادند، دو گونه T. harzianum و T. virens با کلونیزه کردن و اسپورزایی در محیط PDA، به ترتیب به میزان 45/9 و 59/15 درصد باعث جلوگیری از رشد قارچ بیمارگر شدند و باکتری آنتاگونیست باعث بروز اثراتی چون خارج شدن محتویات هیف‎ها، تغییر رنگ در نوک هیف، ظریف شدن و کاهش رشد میسلیوم تا 47/8 درصد شد. نتایج آزمایش در شرایط گلخانه نیز نشان داد، تیمارهای B. subtilis و T. harzianum بیشترین اثرات مثبت رشدی را روی صفات اندازه‎گیری از جمله طول و وزن (تر و خشک) ریشه و ساقه را داشتند و به ترتیب شدت بیماری زایی را تا 33/60 و 33/70 درصد کاهش دادند، از این رو بهترین عوامل آنتاگونیستی برای کنترل R. solani روی فلفل در این تحقیق بودند.

کنترل بیولوژیک, تریکودرما, باسیلوس, تریکومیکس, ریزوکتونیا