محسن صادقی یارندی - استاد گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
فریده گلبابایی - استادگروه مهندسی بهداشت حرفه ای. دانشکده بهداشت. دانشگاه علوم پزشکی تهران
علی کریمی - استاد گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علی اصغر ساجدیان - استاد گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
وحید احمدی - استاد گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف:1 و 3 بوتادین یکی از مهمترین ترکیبات سرطانزای موجود در هوای تنفسی کارکنان شاغل در صنایعپتروشیمی بوده و ارتباط آن با ایجاد سرطان خون در بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژیک انجام شده، مشخص گردیده است.مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک سرطانزایی و غیر سرطانزایی مواجهه شغلی با بخارات 1 و 3 بوتادین در یک صنعتپتروشیمی با استفاده از روش سازمان حفاظت محیط زیست امریکا (USEPA) انجام گردید.مواد و روش ها : مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و مقطعی بوده و در سال 1397 در یک صنعت پتروشیمی تولید کننده کوپلیمرهای آکریلونیتریل، بوتادین و استیرن (ABS) انجام گردید. میزان مواجهه تنفسی افراد با 1 و 3 بوتادین بااستفاده از متد بهینه شماره 1024 انستیتو ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH 1024) اندازه گیری گردید. به منظورارزیابی ریسک سرطانزایی و غیر سرطانزایی طی مطالعه حاضر از روش کمی پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا(USEPA) و بانک اطلاعاتی ارائه شده توسط آن به نام سیستم اطلاعات جامع ریسک (IRIS) استفاده گردید. در نهایت داده-های جمع آوری شده در محیط نرم افزار آماری SPSS ویراست 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافتهها: میانگین مواجهه تنفسی با 7 و 9 بوتادین در بین کلیه افراد مورد مطالعه مقدار 11/36±560/82 میکروگرم برمتر مکعب (0/367±0/253 پی پی ام) مشخص گردید. همچنین میانگین شاخص مواجهه (Ei) در بین کلیه افراد موردمطالعه مقدار 0/25±0/198 محاسبه گردیده و در کلیه موارد پایینتر از مقدار مجاز یک، بدست آمد. میانگین شاخص سرطانزایی طول عمر (LCR) در بین کلیه افراد مورد مطالعه مقدار 3- 10×2/71 بوده و مشخص گردید 82/2 درصد از کلیهافراد مورد مطالعه در محدوده ریسک سرطانزایی قطعی و 17/8 درصد نیز در محدوده ریسک احتمالی قرار دارند. میانگین شاخص خطر (HQ) در بین کلیه افراد مورد مطالعه مقدار 14/76±10/82 محاسبه گردید. مشخص گردید 40 درصد ازافراد مورد مطالعه در محدوده ریسک غیر سرطانزایی و بهداشتی مجاز (HQ<1) و 60 درصد از افراد نیز در محدوده بیشتر از حد مجاز (HQ<1) قرار دارند. بیشترین میانگین ریسک سرطانزایی و غیر سرطانزایی نیز در واحد شغلی ایمنی و آتش نشانی به ترتیب با مقادیر 3- 10×7/75 و 36/57 محاسبه گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که با توجه به مقادیر مواجهه تنفسی افراد با بخارات 1 و 3 بوتادین در طول شیفت کاری، به عنوان مهمترین پیش بینی کننده شاخص های ریسک سرطانزایی و غیر سرطانزایی، مقادیر شاخص های مذکور در اکثریت افراد مورد مطالعه در محدوده ریسک قطعی و غیر مجاز قرار دارد، لذا بکار گیری اقدامات کنترلی به منظور کاهش میزان مواجهه تنفسی افراد و به تبع آن کاهش سطوح ریسک سرطانزایی و غیر سرطانزایی، امری ضروری می باشد.

؛1 و 3 بوتادین، مواجهه شغلی، ریسک سرطانزایی، ریسک غیر سرطانزایی، صنایع پتروشیمی