علی نوروزی - دانشجوی کارشناسی مهندسی عمران دانشگاه بیرجند
محمد اکبری - استادیار و عضو هیئت علمی گروه مهندسی عمران دانشگاه بیرجند
مبین افتخاری - کارشناس ارشد مهندسی عمران آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

یکی از عوامل بسیار موثر بر کیفیت زندگی بشر و رشد و ارتقاء استاندارد های زندگی او، ویژگی ها و اختصاصات سکونت گاه ها می باشند. شهر ها درصد بالاتر جمعیت بشر را در خود جای داده اند و به عنوان یکی از سکونتگاه های اصلی مورد توجه می باشند. یکی از ویژگی های یک شهر الگوی معماری و شهرسازی آن شهر می باشد که متشکل از عوامل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی، شرایط مورفولوژیکی، شرایط اقتصادی، وضعیت استراتژیکی، مسائل زیست محیطی، وضعیت آب و هوایی و ... می باشد. باغ شهر اسلامیه در شمال خراسان جنوبی، در نزدیکی شهر فردوس و در فاصله ی تقریبی 200 کیلومتر از بیرجند و در حاشیه کویر قرار دارد. از مهم ترین اختصاصات این شهر زیبا وجود قنات بلده است که ویژگی های مختص به خود را دارد و باغ های این شهر را سیراب می کند . وجود باغ ها که هریک به عنوان یک مرکز اقتصادی کوچک نیز عمل می کنند، الگوی معماری و شهرسازی این شهر را تشکیل داده است. پراکندگی و وضعیت قرارگیری آنها از یک سو و تداوم آنها از سوی دیگر بستگی کامل به وضعیت قنات بلده دارد. در این مقاله تاثیر قنات بلده بر الگوی معماری باغ شهر اسلامیه مورد بررسی قرار گرفته است و آنچه این پژوهش به آن دست یافته است این است که الگوی شهری اسلامیه کاملا متآثر از قنات بلده بوده و در هر تصمیم گیری برای گسترش حوزه و یا تغییر در الگوی شهری باید وضعیت قنات بلده را در نظر گرفت و بر اساس آن تصمیم گیری نمود.

الگوی معماری، شهرسازی، قنات، باغ شهر اسلامیه