علی جلیل سرقلعه - دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
محمد مرادی شهربابک - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسین مرادی شهربابک - استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
اردشیر نجاتی جوارمی - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

در سیستم تولیدی نشخوارکنندگان، هر حیوان روزانه 500-250 لیتر متان تولید می­کند به طوری که تخمین زده شده است میزان مشارکت نشخوراکنندگان در گرمای جهان معادل با 10-8 درصد در طول 100-50 سال آینده می­باشد. هدف از این تحقیق بررسی مقدار همبستگی میزان متان (پیش­بینی­شده از طریق اسیدهای چرب فرار) با صفات تولید شیر، اجزای متشکل آن و ارزش­های اصلاحی این صفات در گاوهای هلشتاین ایران می­باشد. در این راستا مایع شکمبه از دو زیر جمعیت 75 راسی به روش لوله مری جمع­آوری گردید (زیر جمعیت­ها از نظر ارزش اصلاحی تولید شیر با یکدیگر متفاوت بودند). آنالیز داده­ها در محیط R.3.3.0 انجام شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که مقدار متان پیش­بینی­شده به ازای یک واحد شیر و چربی در دو زیر جمعیت تفاوت بسیار معنی داری با یکدیگر دارند (0001/0P <). همچنین در این پژوهش مشخص گردید که ارزش اصلاحی صفات مرتبط با تولید و ترکیب شیر با میزان متان تولید شده به ازای یک واحد محصول دارای همبستگی منفی ضعیف تا متوسط می­باشند (05/0P <). بیشترین مقدار همبستگی میان تولید روزانه چربی با میزان متان تولیدی به ازای یک کیلوگرم چربی (79/0-) و تولید روزانه شیر با میزان متان تولیدی به ازای یک گیلوگرم شیر (62/0-) بود. این نتایج نشان می­دهد که احتمالا میزان متان تولیدی را می­توان به طور غیر مستقیم و از طریق صفات که دارای همبستگی بالا با این انتشار متان هستند (مانند تولید روزانه چربی یا شیر) در هر نسل کاهش داد.

همبستگی, متان, ارزش اصلاحی, گاو هلشتاین ایران, تولید و ترکیب شیر