فائزه شهبازی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اراک
مهدی کاظمی بن چناری - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اراک
امیرحسین خلت آبادی فراهانی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اراک
حامد خلیلوندی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

تاثیر فرآوری گاودانه با اسید استیک و اتوکلاو بر تجزیه پذیری مواد مغذی، برخی فراسنجه های شکمبه ای، شمارش پروتوزوآ، و بخش بندی پروتئین بر اساس سیستم کرنل با استفاده از سه راس گوسفند دارای فیستولای شکمبه ای در آزمایش فاکتوریل 3 در 3 (دوره های 21 روزه) مورد بررسی قرار گرفت. سه تیمار آزمایشی شامل؛ 1) گاودانه خام؛ 2) گاودانه فرآوری­شده به روش شیمیایی (اسید استیک 8 درصد) و 3) گاودانه فرآوری شده به روش فیزیکی (اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد و فشار 117 کیلوپاسکال) بود. انکوباسیون کیسه ها به منظور انجام آزمایش تجزیه پذیری در ساعت های 2، 4، 8، 16، 24 و 48 انجام گردید. بر اساس نتایج به­دست­آمده در آزمایش کیسه گذاری پروتئین قابل متابولیسم تیمارها نیز محاسبه گردید. هر دو نوع فرآوری قابلیت تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام گاودانه را در شکمبه کاهش دادند. علیرغم این­که فرآوری ها سبب تغییر روند تجزیه پذیری در شکمبه گردیدند اما بر محتوی پروتئین قابل متابولیسم تاثیر نداشتند. اتوکلاو سبب کاهش بخش های پروتئینی A وB1  شد و بخش های کند تجزیه را افزایش داد (05/0> P). نیتروژن آمونیاکی شکمبه تحت تاثیر هر دو روش فرآوری نسبت به گاودانه خام متمایل به کاهش بود (06/0=P). جمعیت پروتوزوآی شکمبه در دام هایی که گاودانه اتوکلاو شده مصرف کرده بودند در مقایسه با دیگر تیمارها بیشتر بود (04/0=P). نتایج نشان داد که فرآوریهای فیزیکی (اتوکلاو) و شیمیایی (اسید استیک) سبب کاهش تجزیه پذیری پروتئین در شکمبه می­گردد که در این میان تاثیر فرآوری اتوکلاو بر عبوری کردن پروتئین از شکمبه بیشتر بوده است. 

تجزیه پذیری پروتئین, فرآوری شیمیایی, فراسنجه های شکمبه ای, گاودانه