آنا شیخعلی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه دام، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علی حسینخانی - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
اکبر تقی زاده - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
حمید محمد زاده - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

تحقیق حاضر، به منظور بررسی روش­های مختلف فرآوری حرارتی بر ارزش غذایی دانه ماشک انجام شد. دانه ماشک با روش­های پرک، تفت و ماکروویو فراوری شد. تجزیه پذیری ماده خشک با استفاده از کیسه­های نایلونی در زمان­های صفر، 2، 4، 8، 12، 24، 36، 48 ساعت انکوباسیون شکمبه­ای تعیین شد. فرآوری دانه ماشک، تجزیه پذیری ماده خشک را تحت تاثیر قرار داد به­طوری­که ماشک پرک شده و تفت داده به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تجزیه پذیری را دارا بودند (به ترتیب 06/91 در مقابل 49/70 درصد، 05/0> P). تجزیه پذیری پروتئین خام هم روند مشابهی را نشان داد (64/91 در مقابل 52/57 درصد به ترتیب برای دانه ماشک پرک شده و تفت داده شده، 05/0> P). برای تفسیر روند تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین دانه ماشک خام و فرآوری شده از 5 مدل هضمی متفاوت استفاده شد. برای ماده خشک دانه ماشک خام، پرک و تفت داده شده بهترین مدل برازش شده مدل ارسکوف و مکدونالد با لحاظ نمودن فاز تاخیر و برای دانه ماشک ماکروویو مدل فرانس بهترین مدل بود. بررسی مدل ها نشان داد برای بخش پروتئین، بهترین مدل برای دانه ماشک خام و پرک مدل دانوا بدون فاز تاخیر، برای دانه ماشک تفت داده شده ارسکوف و مکدونالد با فاز تاخیر و برای ماکروویو شده مدل دانوا با فاز تاخیر بود. ماشک پرک شده و ماکروویو شده با 96/184 و84/141 میلی لیتر به­ترتیب بیشترین و کمترین حجم گاز تولیدی را در طول 48 ساعت انکوباسیون داشتند. تفت دادن ماشک منجر به افزایش میزان انرژی قابل متابولیسم گردید (82/4 در مقابل 53/5 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک به ترتیب برای دانه خام و تفت داده شده ماشک، 05/0> P)، این در حالی است که پرک کردن و مایکروویو تاثیری بر میزان انرژی قابل متابولیسم نداشتند.

انرژی قابل متابولیسم, تجزیه پذیری, فاز تاخیر, گاز تولیدی, مدل های هضمی