ابوالفضل مهنانی - دانشجوی دکترای اصلاح نژاد دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
علی صادقی سفیدمزگی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

هدف این پژوهش، برآورد زیان مالی ناشی از حذف و همچنین بررسی علل حذف در گله های هلشتاین استان اصفهان بود. بدین منظور، از اطلاعات چهار گاوداری صنعتی، متشکل از 109865 رکورد زایش در سال های 1385 تا 1395 استفاده شد. برای واکاوی آماری از نرم افزار SAS و برای برآورد زیان ناشی از حذف، از یک معادله زیست اقتصادی استفاده شد. نرخ حذف در دهه گذشته، به طور میانگین سالانه 2/1 درصد افزایش یافته است (1/13 درصد سال 1385؛ 5/28 درصد سال 1395). میانگین حذف در چهار گله 2/23 درصد و سهم حذف اختیاری تنها 8/5 درصد بود. بیشترین دلیل حذف اجباری، بیماری های عفونی (4/31 درصد) و مشکلات تولیدمثلی (8/28 درصد) بودند و بیشتر حذف اجباری در فصل تابستان رخ دادند. در سال 1395 به طور میانگین هر مورد حذف زودهنگام به ازای یک دوره شیردهی 17800 هزار ریال زیان به دامدار تحمیل می کند. زیان وارده به دلیل حذف در گاوهایی که در نوبت زایش اول بودند، 54 درصد نسبت به گاوهای با نوبت زایش دو و بالاتر بیشتر برآورد شد. زیان ناشی از هر مورد حذف در ماه اول شیردهی به طور میانگین 20460 هزار ریال برآورد شد که نسبت به ماه دهم شیردهی 35 درصد بیشتر بود. نتایج این تحقیق می تواند در تجزیه وتحلیل هزینه-فایده های مربوط به راهکارهای مدیریتی حذف و جایگزینی تلیسه استفاده شود.

حذف اختیاری و اجباری, گاو شیری, معادله زیست اقتصادی, هزینه حذف