اکبر ابرغانی - دانشجوی سابق دکتری، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز
مرتضی چاجی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز
هرمز منصوری - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات علوم دامی کشور، کرج
مرتضی مموئی - استاد، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز

در این مطالعه تخمیر­پذیری سه گونه گیاهی شورزی تحت چرای شترهای تک کوهانه بنام­های سلمکی ساقه سفید، اشنان و سیاه شور به صورت انفرادی و با جایگزینی 0، 5/33، 5/66 و 100 درصد با یکدیگر در قالب طرح کامل تصادفی با نه تیمار آزمایشی توسط روش تولید گاز ارزیابی شد. نمونه های گیاهی در طول فصل چرای پاییزه و زمستانه از مراتع جنوب استان خوزستان گرد­آوری شدند. جیره های مورد بررسی تفاوت معنی داری از نظر سرعت و میزان گاز تولید شده داشتند (05/0> P). سلمکی ساقه سفید (T2) به طور معنی داری کمترین میزان تولید گاز را داشت و در مقابل جیره حاوی 5/66 درصد سیاه شور + 5/33 درصد اشنان (T8) بیشترین میزان تولید گاز را داشت (05/0> P). سلمکی ساقه سفید به طور معنی داری کمترین و اشنان بیشترین قابلیت هضم حقیقی، ماده آلی قابل تخمیر، کل اسیدهای چرب فرار تولیدی، انرژی قابل سوخت وساز (متابولیسم) و تولید توده میکروبی را داشتند. کمترین انرژی قابل سوخت وساز در تیمار T2مشاهده شد. بازده تولید توده میکروبی در گیاه سلمکی ساقه سفید بالاتر از دیگر جیره ها بود و پایین­ترین بازده متعلق به جیره T8 بود. میزان نیتروژن آمونیاکی تولید شده در همه جیره های مورد بررسی بالاتر از سطح بحرانی آن ها بوده و می توانند مقادیر کافی از نیتروژن را برای بیشترین تولید توده میکروبی تامین کنند. بنابراین، گیاه اشنان و جیره T8 بهترین جیره برای تامین نیازهای مواد مغذی شتر هستند؛ اما با دیدگاه احیاء مرتع، جیره های ترکیبی بر­تر از هرکدام از سه گیاه به تنهایی هستند.

انرژی خالص شیردهی, انرژی قابل سوخت وساز, تولید گاز, تولید توده میکروبی, نیتروژن آمونیاکی