هما سلیمانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
رسول واعظ ترشیزی - دانشیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
مرادپاشا اسکندری نسب - دانشیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
سید رضا میرایی آشتیانی - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

در این بررسی از اطلاعات مربوط به 37300 رکورد وزن تخم مرغ و 1540 رکورد وزن سفیده، وزن زرده، وزن پوسته، استحکام پوسته، ضخامت پوسته و واحد هاو مرغ های بومی مازندران برای برآورد فراسنجه های ژنتیکی ویژگی های کیفی تخم مرغ استفاده شد. رکوردهای وزن تخم مرغ در طی سال های 1371 تا 1385 و دیگر رکوردها در سال 1385 از تخم مرغ های 3 روز متوالی 769 مرغ گرد آوری شده بود. برآوردها با روش حداکثر درستنمایی محدود شده (REML) و مدل حیوان چند صفتی انجام گرفت. وراثت پذیری وزن تخم مرغ، وزن سفیده، وزن زرده، وزن پوسته، استحکام پوسته، ضخامت پوسته و واحد هاو به ترتیب 471/0، 747/0، 334/0، 595/0، 218/0، 465/0 و 532/0 برآورد شدند. همبستگی ژنتیکی افزایشی واحد هاو با وزن سفیده مثبت (11/0) و با دیگر ویژگی های منفی ولی کم برآورد شد. وزن تخم مرغ با ویژگی های وزن زرده (45/0)، وزن آلبومین (95/0)، وزن پوسته (73/0) و ضخامت پوسته (39/0) همبستگی ژنتیکی افزایشی مثبت و بالا داشت. دامنه تغییر همبستگی های ژنتیکی افزایشی دیگر ویژگی ها از 04/0 (بین وزن سفیده و استحکام پوسته) تا 81/0 (بین وزن پوسته و ضخامت پوسته) بود. این برآوردها برای همبستگی های فنوتیپی از 13/0- (بین وزن زرده و واحد هاو) تا 95/0 (بین وزن تخم مرغ و وزن سفیده) متغیر بود. این نتایج نشان داد که با انتخاب بر پایه وزن تخم مرغ می توان وزن زرده، وزن آلبومین و کیفیت پوسته را افزایش داد.

فراسنجه های ژنتیکی, مدل حیوان, مرغ بومی مازندران, ویژگی های تخم مرغ