کاوه لیموچی - دکترای زراعت. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.
فاطمه فاطمی نیک - مربی کشاورزی دانشگاه پیام نور، ایران
مهرداد یارنیا - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
عطااله سیادت - استاد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تخصص: زراعت

این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیم­های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و شاخص­های فیزیولوژیکی ژنوتیپ­های برنج هوازی در استان خوزستان به­مدت دو سال (1393 و 1394) طراحی و اجرا گردید. چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) درکرت های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرت های فرعی در سه تکرار قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ، رژیم آبیاری و اثر متقابل دو عامل در تمامی مراحل رشد صفات تفاوت معنی­داری در سطح یک درصد وجود داشت. نسبت وزن ساقه ( (SWRبا افزایش رشد نیز افزایش یافت، ولی از مرحله 100 روز پس از کاشت به بعد، به­دلیل نقش موثر ساقه به­خصوص در شرایط کاهش میزان آبیاری در انتقال مجدد، شاهد کاهش این صفت بودیم، ولی در صفات سرعت فتوسنتز خالص ((NARو وزن مخصوص برگ (SLW) به­دلیل سهم بیشتر برگ در اوایل رشد، روندی کاملا عکس حالت قبلی را داشتیم. نسبت وزن برگ (LWR) نیز بنا به­دلیل اخیر، روندی کاملا کاهشی از ابتدا تا پایان دوره رشد را دارا بود. با کاهش رژیم آبیاری، به­دلیل سایه­اندازی کمتر کانوپی، سرعت فتوسنتز خالص روند نزولی را طی کرد. بیشترین مقدار وزن برگ در رژیم­های آبیاری با تناوب پنج و هفت روزه مشاهده شد، ولی وزن ساقه در این رژیم­های آبیاری کاهش یافت. مکانیسم فرار از شرایط تنش­زا سبب کاهش دوره رشد با کاهش رژیم آبیاری شد. در نهایت پیشنهاد می­شود این آزمایش در رژیم­های آبیاری و ژنوتیپ­های دیگر نیز انجام شود.

رژیم آبیاری, LWR, NAR, SLW, SWR