نسرین کاویان اطهر - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
محمدعلی ابوطالبیان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا

به منظور بررسی اثر شیوه های کاربرد کودهای فسفات و سولفات روی بر برخی شاخص های فیزیولوژیکی رشد لوبیای تلقیح شده با ریزوبیوم (رقم اختر) در سطوح مختلف کود نیتروژن استارتر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. کود نیتروژن به عنوان فاکتور اول در سه سطح صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار، شیوه مصرف سولفات روی به عنوان فاکتور دوم به دو روش خاک پخش و محلول پاشی و شیوه مصرف سوپر فسفات تریپل به عنوان فاکتور سوم به دو روش خاک­پخش و نواری در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بیش­ترین شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشک کل (TDW) و سرعت رشد محصول (CGR) در تیمار کاربرد توام فسفات به صورت نواری + محلول پاشی سولفات روی در حضور 30 کیلوگرم نیتروژن استارتر در هکتار به ترتیب به مقدار 5، 1100 گرم بر متر مربع و 24 گرم بر متر مربع در روز حاصل شد. تیمار مذکور حداکثرهای LAI،TDW  و CGR را به ترتیب 43، 69 و 92 درصد نسبت به تیمار خاک پخش کودهای فسفات و سولفات روی + عدم مصرف نیتروژن افزایش داد. در مورد دو شاخص رشد سرعت جذب خالص (NAR) و سرعت رشد نسبی (RGR) در 75 روز پس از کاشت تنها اثرات اصلی عوامل معنی دار شدند. بنابراین کاربرد توامان سوپر فسفات تریپل به صورت نواری و مصرف برگی سولفات روی به همراه 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن استارتر بهترین تیمار جهت افزایش شاخص های رشد لوبیای تلقیح شده با ریزوبیوم می باشد. 

سرعت رشد, شاخص سطح برگ, ماده خشک