محمد میرزاخانی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فراهان، استاد یار گروه کشاورزی، فراهان، ایران.
محمد رضا داوری - دانشگاه پیام نور استان مرکزی، واحد اراک، گروه کشاورزی، اراک، ایران.

آفتابگردان یکی از مهم­ترین گیاهان روغنی در جهان محسوب می­شود. به منظور بررسی تاثیر روش­های تغذیه شیمیایی، دامی و زیستی توام با محلول پاشی محرک­های زیستی گیاهی بر عملکرد دانه آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه پیام نور اراک، درسال1392 انجام شد. تیمار روش­های تغذیه در چهار سطح شامل: مصرف 300 کیلوگرم کود اوره (شاهد)، 150 کیلوگرم کود اوره + 15 تن کود دامی، 15 تن کود دامی + کاشت لوبیا بالارونده جهت تثبیت نیتروژن، 150 کیلوگرم کود اوره در هکتار + کاشت لوبیا بالارونده جهت تثبیت نیتروژن و تیمار محلول پاشی محرک­های رشد گیاهی در چهار سطح شامل:مصرف ورمی واش، مصرف ورمی واش غنی شده، مصرف بیوفرمنت و کاربرد ریزجانداران موثر موجود در خاک بکر مناطق جنگلی + محلول حاوی تخم بلدرچین بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح تیمار روش های تغذیه گیاهی بر ارتفاع ساقه، وزن خشک ساقه و برگ­ها، عملکرد دانه، شاخص باروری گیاه و تعداد دانه در متر مربع، معنی­دار بود. همچنین اثر تیمار محلول پاشی محرک­های زیستی رشد گیاهی نیز بر صفات قطر ساقه، وزن خشک ساقه و برگ­ها، عملکرد دانه، شاخص باروری گیاه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در متر مربع معنی­دار بود. در بین سطوح تیمار روش­های تغذیه گیاهی، مصرف 300 کیلوگرم کود اوره در هکتار با میانگین 3705 کیلوگرم و تیمار (150 کیلوگرم در هکتار اوره + کاشت لوبیا بالارونده) با میانگین 3031 کیلوگرم در هکتار دانه به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. در بین سطوح تیمار،محرک­های زیستی نیز بیشترین و کمترین مقدار عملکرد دانه با میانگین 3744 و 3031 کیلوگرم در هکتار به ترتیب از محلول پاشی با ریزجانداران موثر و ورمی واش غنی بدست آمد.

بیوفرمنت, کود دامی, نیتروژن, ورمی, واش