کامبیز بهنیا - دانشیار دانشکده عمران، دانشگاه تهران
نوید خادمی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی حمل و نقل دانشگاه علم و صنعت ایران

سیستم مونوریل از جمله سیستم هایی است که در جهان و حتی ایران به عنوان یکی از گزینه های سیستم های ریلی درون شهری به خصوص در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به علت تکنولوژی خاص این سیستم، بازه وسیع در ابعاد و انواع آن و عدم وجود مطالعات و بیشینه تاریخی کافی از این سیستم در جهان و ایران، در مطالعات امکان سنجی که برای این سیستم در دنیا انجام میشود اشتباهات چشمگیری در مرحله اول مطالعات یعنی انتخاب گزینه های مناسب تصمیم- گیری صورت میپذیرد که منجر به انحراف مطالعات میگردد (این موضوع حتی در مطالعات اولیه صورت گرفته برای مونوریل تهران نیز به چشم میخورد). این مقاله نتیجه مطالعهای جامع و بسیار وقت گیر بر روی تمامی مونوریل های حال حاضر دنیا است. در این مقاله برای اولین بار در جهان سعی در تعریف جامعی از انواع مونوریل، طبقه- بندی مونوریل ها بر اساس نوع سرویس دهی، چگونگی توزیع خطوط در شبکه، نوع حرکت در مسیر، چگونگی حرکت و تماس با ریل و ابعاد شده است. همچنین با توجه به خصوصیات انواع مونوریل، برای اولین بار در کشور پیشنهاد لازم در زمینه انتخاب نمونه های جهانی مناسب برای مطالعه تطبیقی ترافیکی و اقتصادی برای کشور ارائه گشته است. در واقع این مقاله علمی و کاربردی، بستری مناسب را در مطالعات سیستمهای مونوریل برای محققان و مشاوران فراهم می آورد.

مونوریل آویزان (suspended) ، مونوریل سوار بر ریل (straddle) ، مونوریل کنار ایستا (cantilevered)