فاطمه ادیبی سعدی نژاد - عضو هیئت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، ایران
آرش قاسم پور - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، ایران

با توجه به تغییرات سریع جمعیتی و توسعه کالبدی شهرها، لزوم برنامه ریزی برای توسعه آتی، بیش ازپیش احساس میشود؛ بنابراین لازم است، توسعه کالبدی با توجه به عوامل تاثیرگذار در آن، به گونه ای صورت گیرد که همگام با توسعه فیزیکی مطلوب شهر، کمترین خسارت به محیط زیست وارد گشته و بتوان با حفظ محیط زیست به توسعه پایدار شهر نیز دست یافت. هدف از این مطالعه بررسی نحوه شکل گیری و توسعه کالبدی شهر بندر امام خمینی(ره) طی سال های 1335 تا 1395 میباشد. به منظور اولویت بندی عوامل موثر در توسعه کالبدی شهر بندر امام خمینی(ره) از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. درمجموع، شهر طی سالهای 1345 تا 1375 از توسعه فیزیکی سریعی برخوردار بوده که از دلایل عمده آن می توان بالا بودن نسبی نرخ رشد جمعیت شهر در این دوره (1345 - 1375)، وجود راه های ارتباطی مناسب ازجمله راه آهن و وجود برنامه ریزی مشخص در ابعاد ملی برای ایجاد تحول مبتنی بر توانایی های منطقه را نام برد. پس از استخراج مولفه های توسعه کالبدی شهر بندر امام خمینی(ره)، وزن مربوط به هر مولفه استخراج شد. مهم ترین عوامل بازدارنده توسعه کالبدی شهر بندر امام خمینی(ره) به ترتیب اولویت مربوط به معیار سستی زمین و آبگیر بودن، آب وهوا و جنس خاک با ضریب وزن به ترتیب 0/128، 0/215 و 0/237 میباشد. مهمترین عوامل گسترش دهنده در توسعه کالبدی نیز به ترتیب اولویت شامل: همجواری با دریا، راه آهن اهواز - بندر امام خمینی(ره) و آزادراه اهواز – بندر امام خمینی(ره) با ضریب وزن 0/112، 0/115 و 0/117 میباشد.

توسعه کالبدی، توسعه پایدار، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، شهر بندر امام خمینی(ره)