مژگان چگنی - عضو هیات علمی، گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد خرم اباد
سید مهدی سمائی - دانشیارگروه زبان شناسی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات (ایرانداک)
بلقیس روشن - دانشیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور تهران
بهمن زندی - استاد گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور تهران

تعیین مقوله دستوری واژه­ های چندنقشی- واژه­ هایی که در نقش چندین مقوله دستوری ظاهر می­شوند، یکی از مشکلات فرا­روی فرهنگ­ نویسان است. ابهام مقوله های دستوری و هم­پوشی میان آن ها و برخی فرآیندها مانند حذف، کوتاه­ شدگی و تغییرمقوله از جمله عوامل موثر در چندنقشی شدن واژه­ ها هستند. برخی از این عوامل، بر مقوله دستوری واژه­ ها تاثیری پایدار نهاده و برخی دیگر فقط سبب تغییر نقشی می­شوند که در شرایط ویژه ای صورت می­گیرد. تمییز این دو از یک دیگر برای فرهنگ­ نویسان  و دستور­نویسان امری ضروری است. در این پژوهش، برای دست­یابی به معیارهای تفکیک هر یک از این فرآیندها، 1172 واژه دو­مقول ه­ای اسم و صفت از فرهنگ سخن (Anvari, 2014)، گرد­آوری شده و به روش تفسیری و تاویلی مورد تحلیل قرار­گرفتند. در پایان، مشخص شد بخش مهمی از تغییر رفتار این واژه­ ها، پیامد نوعی ساده­ سازی نحوی و نتیجه فرآیندهایی مانند حذف ارجاعی و یا ناشی از هم­پوشی نقش دستوری میان طبقه های دستوری است که نباید در فرهنگ ­های لغت در نظر گرفته شوند.

فرهنگ نگاری, مقوله دستوری, واژه های چندنقشی, تغییرمقوله, حذف