افسانه ترکاشوند - دانشجوی دکتری الهیات و معارف اسلامی (گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی)، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین، ایران
محمود قیوم زاده - استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، ایران.
عباسعلی حیدری - استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران

هدف پژوهش حاضر تبیین ارتباط میان ولایت مطلقه فقیه و نقش زمان و مکان در اجتهاد و ارائه مطالعه نظری جدید در استفاده از نظریه ولایت مطلقه فقیه جهت تسهیل امور جامعه بود. در این راستا، نقش زمان و مکان در اجتهاد، احکام، پیدایش موضوعات جدید، کشف مصادیق جدید برای موضوعات، اجرای احکام، احکام حکومتی و ترجیح برخی از احکام بر بعضى دیگر(قاعده اهم و مهم) با روش توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ولایت مطلقه فقیه ارتباط تنگاتنگی با موضوع نقش زمان و مکان در اجتهاد دارد و این دو سمت و سوی تصمیم گیری ولی فقیه را مشخص می کنند. زمان و مکان در ملاکات احکام، موضوعات و ویژگی های آن اثرگذارند. ولی فقیه تنها با احکام اولیه و ثانویه نمی تواند مشکلات و مسائل نوین جامعه مدرن را حل کند، بلکه با استفاده از عنصر مصلحت، حکم حکومتی، قاعده اهم و مهم و عنصر زمان و مکان می تواند مشکلات نوظهور را حل کند.

ولایت مطلقه فقیه, امام خمینی, زمان و مکان, اجتهاد, ولی فقیه