مسعود مطلبی - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزاد شهر، آزاد شهر، ایران.
حمید ملک پور - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

هدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه و وضعیت اقتصاد رانتیری، دولت و طبقه متوسط فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران بود. در این راستا، بعد از مفهوم‎ شناسی رانت و اقتصاد رانتیری، ویژگی های دولت رانتیر، ماهیت طبقات اجتماعی در ایران و تاثیر دولت رانتیر بر طبقه متوسط جدید و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیر اقتصاد و دولت رانتیری در مهاجرت و شهرنشینی، توسعه مراکز آموزشی و دانشگاهی، توسعه رسانه ای و تیپ شناسی طبقه متوسط فرهنگی از دیگر مباحث مورد بررسی در این پژوهش بودند. نتایج این پژوهش که با بهره گیری از جامعه شناسی تاریخی و رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان داد طبقه متوسط فرهنگی همانی را می خواهد که طبقه متوسط جامعه صنعتی می خواهد، ولی از نظر اقتصادی دارای آن جایگاه نیست. این طبقه فشار می آورد تا ارزش های خود همچون حقوق شهروندی، حس مشارکت جویی در تصمیم گیری ها، تقویت ارزش های فرهنگی نوین و سبک زندگی مدرن را به دولت های پس از انقلاب اسلامی که از ساختی رانتیری برخوردار هستند، تحمیل کند.

طبقه فرهنگی, دولت رانتیر, اقتصاد رانتیری, طبقات اجتماعی