زهره آقاخانی - معلم و دانش آموخته ی دانشگاه فرهنگیان
مهدی نویدادهم - استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی

طراحی ،معماری و ساخت مدارس متاثر از فرهنگ و شرایط فرهنگی و اجتماعی و تحولات محیطی بوده و از فلسفه ی تعلیم و تربیت تاثیر می پذیرند ، به همین خاطر ارتباط ، تناسب ، هماهنگی و هم سویی و تاثیر و تاثر بین عناصر این ظرف ( فضاهای آموزشی و تربیتی ) با مظروف آن (فرآیند تعلیم و تربیت ) اجتناب ناپذیر است .تفاوت درنوع نگاه به تعلیم و تربیت وفلسفه ی آموزش پرورش برنوع فضا تاثیر می گذاردوامروزه با توجه به اینکه یاد گرفتن به جای یاددادن اهمیت داردو یادگیری موثر و پایدار باید در ساحت های 6 گانه ی تعلیم و تربیت اتفاق بیفتد در همین راستا زیر نظام تامین فضا ، تجهیزات و فناوری یکی از شش زیر نظام اصلی نظام تربیت رسمی عمومی است که ازیک طرف تببین کننده و پاسخگوی نظری در امر طراحی فضاو تامین تجهیزات و فناوری مبتنی بر فلسفه تربیت رسمی عمومی متناسب با شرایط جسمی ، روحی ، جنسیتی ، اقلیمی ، برنامه درسی و... بوده و از طرف دیگر تسهیل کننده فرآیند یاددهی یادگیری و تحقق اهداف تربیتی برای رشد و پیشرفت کشور می باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین اندیشه وفلسفه ی تعلیم و تربیت با کالبد و ظهور فیزیکی فضاهای آموزشی است. بنابراین مسئله اصلی پژوهش این است که اقتضائات فضای کالبدی مدارس مبتنی بر فلسفه ی تعلیم و تربیت اسلامی کدام است و متناسب با سند تحول بنیادین چه نوع تغییراتی در معماری مدارس باید ایجاد کنیم رویکرداین پژوهش ،کیفی و روش آن از نوع توصیفی – تحلیلی است و ابزار گرد آوری اطلاعات به شیوه ی مطالعات کتابخانه ای است در این مقاله تلاش شده است با مطالعه ی الگوهای طراحی مطرح در جهان ،همچون شش اصل طراحی برتر محیط های یادگیری، سی و سه اصل طراحی آموزشی برای مدارس اجتماعی و مراکز آموزشی و زبان طراحی مدرسه، اصول و راهبردهایی جهت طراحی فضاهای آموزشی متناسب با فلسفه ی تعلیم تربیت اسلامی و کارائی بیشتر این فضاهاارائه گردد.

اصول طراحی مدارس ، سند تحول بنیادین ، فضاهای آموزشی ،فلسفه ی تعلیم و تربیت.