حبیب اله فصیحی - استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران

دشت آبرفتی جنوب ری از دهه 1330 به واسطه نزدیکی به تهران و خطوط ارتباطی، داشتن زمین­های هموار و منابع آب، کانون استقرار صنایع عظیمی چون پالایشگاه نفت تهران و مجموعه­ های مرتبط گردیده که آلایندگی خصلت ذاتی همه آنهاست. هدف این تحقیق بررسی منابع آلایندگی و گستره فضایی عناصر آلاینده، مشتمل بر ترکیبات نفتی، نیکل، وانادیم، روی و گوگرد در هوا، خاک و گیاهان در محدوده شهری باقرشهر بوده است. محدوده مطالعاتی در 4 کیلومتری جنوب شهر تهران قرار گرفته و 5/551 هکتار وسعت دارد. منبع داده­ ها، سنجش ­های مستقیم صورت­ گرفته به کارفرمایی شهرداری باقرشهر بوده که با استفاده از ابزارIDW  در سیستم اطلاعات جغرافیایی میان­یابی شده و تفسیر نتایج، از روی نقشه­ های حاصل، صورت پذیرفته است. یافته­ های تحقیق گویای سطح بالای آلودگی در هوا، خاک و گیاهان است. در نیمی از اوقات، غلظت ذرات معلق در هوا فراتر از حد استاندارد بوده و برای خاک­ها نیز میانگین رقم mg/kg15362 ترکیبات نفتی درخاک، روشنگر شدت آلودگی­هاست. پهنه­ بندی کلی آلاینده ­ها نشانگر آلودگی بیشتر نواحی جنوب­شرقی شهر است که با پهنه ­بندی آلاینده­ ها در خاک انطباق زیاد داشته و با پهنه­ بندی در گیاهان نیز کم و بیش منطبق است اما با پراکندگی آلاینده ­های هوا منطبق نمی­ باشد. منشاء آلودگی­های جوی، صنایع منطقه، عملیات بارگیری و حمل سوخت و حمل­ و نقل بوده است. نفوذ آلودگی­ها به خاک و گیاهان کمتر از منشاء جوی بوده و عبور کانال فاضلاب وآبیاری فضای سبز با آب­های آلوده چاه­هایی که در داخل و اطراف شهر قرار دارند در پراکنش آلودگی­ها تاثیرگذار بوده ­اند.

صنعت , پالایشگاه , آلودگی , محیط زیست , باقرشهر