طیبه کیانی - عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
عزت اله قنواتی - عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران.
رقیه فرهنگ - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران.

پدیده گرد و غبار از جمله مخاطرات طبیعی در ایران است که به صورت مستقیم زندگی ساکنان مناطق خشک و نیمه خشک را همواره تهدید میکند، شناسایی عوامل تولید و افزایش ریزگردها میتواند در کنترل این مخاطره نقش اساسی داشته باشد. هدف از این پژوهش، شناسایی لندفرمهای مستعد تولید ریزگرد در حاشیه شمال باختری دشت کویر با مختصات جغرافیایی 34 درجه تا 35 درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 30 دقیقه تا 54 درجه طول خاوری است. برای شناسایی پدیده ها و اشکال ژئومورفولوژی که مستعد تولید ریزگرد هستند، نقشه ژئومورفولوژی خاص منطقه با تاکید بر اشکال ژئومورفیک مستعد ریزگرد با استفاده از لایه های اطلاعاتی زمین شناسی 27) برگه در مقیاس یک صد هزارم)، توپوگرافی، خاک شناسی، کاربری زمین، آب وهواشناسی، مدل ارتفاعی رقومی (DEM) و تصاویر ماهوارهای لندست 8 تهیه شده است. سپس با استفاده ازمدل (Simple Additive Weighting) SAW، نقشه پهنه بندی و معرفی مناطق مستعد تولید ریزگرد در منطقه مورد مطالعه به منظور کنترل لندفرم های مستعد تولید ریزگرد شناسایی شده در نقشه های پایه تهیه شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که لندفرم هایی که در مناطق پست، هموار و کم ارتفاع قرار دارند و دارای رسوبات ریزدانه و منفصل بوده، بیشتر مستعد تولید ریزگرد است. با توجه به نقشه ژئومورفولوژی تهیه شده در این منطقه، لندفرم مخروط افکنه ها و چاله بسته که شامل بخشی از رسوبات شوره زار دشت کویر و دریاچه نمک را شامل میشود بیشترین ریزگردها را تولید میکند. در این پژوهش از نرمافزارهای Excel، ErdasImagine و ArcGIS استفاده شده است.

پدیده ریزگرد، ژئومورفولوژی، لندفرم، شمال باختری دشت کویر