فاطمه مفرح - کارشناس ارشد جامعه شناسی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان واحد تهران شمال)

سرمایه اجتماعی ویژگی یک جامعه یا گروه اجتماعی است که ظرفیت سازماندهی جمعی داوطلبانه برای حل مشکلات متقابل یا مسایل عمومی را افزایش می دهد و بیانگر ذخایری برآمده از روابط اجتماعی است که کنش کنشگران را بارور و مستعد می سازد. سرمایه اجتماعی یکی از عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی است که اخیراً به عنوان یک عامل بسیار مهم در توسعه، توجه محافل علمی را به خود جلب کرده است. بنابراین شناسایی سرمایه اجتماعی، چگونگی تاثیرگذاری آن بر مشارکت اجتماعی و احیاناً توانایی به بالفعل درآوردن نیروی بالقوه سرمایه اجتماعی در جهت کمک به مشارکت و نهایتاً به گردش درآوردن چرخ های توسعه در سطوح مختلف به صورت ایجاد نهادهای مدنی، شکل گیری جامعه مدنی و تکوین دموکراسی، حایز اهمیت فراوان است. مدیریت شهری موفق با بهره گیری از مشارکت مردم و ارزش گذاری بر دیدگاه های آنان در موضوعات مختلف شهری، می تواند احساس تعلق اجتماعی و اعتماد را در میان همه گروه های شهری ایجاد کند. در این مقاله مسئله و هدف محوری، بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر ارتقاء تعلق اجتماعی شهروندان درمحله می باشد. همچنین علاوه بر بررسی ریشه های جامعه شناختی سرمایه اجتماعی، عمده ترین تحولات نظری این مقوله با استناد به آثار اندیشمندانی چون بوردیو، کلمن، پاتنام و فوکویاما و نظریه پردازانی(برم و ران، افه و فوش و گلیزر، لایبسون و ساسردوت) بررسی شده است. سرمایه اجتماعی با چهار شاخص اعتماد و قابلیت اعتماد، نوع هنجارها، عضویت در شبکه های اجتماعی و آگاهی و توجه به امور عمومی، سیاسی و اجتماعی بررسی شده است. با روش اسنادی و کتابخانه ای، ابعاد جامعه شناختی تعلق اجتماعی شهروندان و سرمایه اجتماعی را مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی چارچوب مفهومی استدلالی پایه ریزی می شود تا تاثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقاء حس هویت و تعلق اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین بر اساس نتیجه گیری به عمل آمده پیشنهاداتی برای چگونگی افزایش سرمایه اجتماعی شهروندان و ارتقاء حس هویت و تعلق اجتماعی شهروندان به محله ارایه می شود

سرمایه ا جتماعی، شبکه های اجتماعی، اعتماد، نوع هنجارها، آگاهی و توجه، مشارکت اجتماعی، تعلق اجتماعی