ابراهیم فتایی - عضو هیات علمی گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

ارزیابی اثرات محیط زیستی می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی جهت سوق دادن اهداف اجرای یک پروژه در راستای قوانین و مقررات محیط زیستی به کار گرفته شود. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله روش های مطلوب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. تحقیق حاضر ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث و بهره بردرای اراضی دهکده توریستی سولان به مساحت تقریبی 100 هکتار می باشد که در یک کیلومتری جنوب غربی شهر سرعین و در مختصات جغرافیایی ً0/21 َ08  ْ38 ً9/52 َ07  ْ38 عرض شمالی و ً2/45 َ03  ْ48 ً4/50 02  ْ48 طول شرقی واقع شده است. در این مطالعه وضع موجود محیط زیست محدوده طرح از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی مورد بررسی قرار گرفت. همزان با مرور منابع فنی پروژه، اقدام به شناسایی کلیه فعالیت های دو فاز احداث و بهره برداری گردید. در نهایت دور روش چک لیست تشریحی و ماتریس لئوپولد به منظور انجام ارزیابی اثرات محیط زیستی مورد استفاده قرار گرفت. پیش بینی اثرات زیست محیطی بر اساس مستندات علمی و فنی و از طریق دانش، تجربیات و محاسبات عددی انجام گردید. اثرات مستقیم و غیر مستقیم، کوتاه مدت و دراز مدت بررسی و معرفی گردیدند. اهمیت و دامنه اثرات در دو فاز ساختمانی و بهره برداری موررد بررسی قرار گرفته و شدت و اهمیت اثرات بر فاکتورهای زیست محیطی در ماتریس لئوپولد وارد و تجزیه و تحلیل گردیدند. به منظور ارزیابی اثرات فعالیتهای مهم طرح باتوجه به روشهای علمی فوق‌الذکر و میزان و نوع اطلاعات موجود از روش چک‌لیست سنجشی به منظور کمی نمودن اثرات استفاده شده است. به منظور کمی نمودن اثرات زیست‌محیطی پروژه از روش چک لیست ساده - پرسشنامه‌ای با تعیین اثرات مثبت، منفی، کوتاه‌مدت و بلندمدت، به ترتیب شدت و اهمیت و دامنه اثر ریز فعالیت‌های پروژه پیش‌بینی گردید. برای ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث دهکده گردشگری سولان سرعین و تحلیل دو گزینه اجرا و عدم اجرای پروژه از ماتریس توسعه یافته لئوپولد تحت عنوان ساراتوگا استفاده گردید. در این ماتریس در این ماتریس چهار قسمتی مدت، شدت، دامنه و اهمیت اثرات مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی اثرات محیط زیستی پروژه نشان داد که اثرات پروژه در فاز ساختمانی معادل 91 + و 49/75 - و در فاز بهره‌برداری برابر 157/75 + و 30– می‌باشد که مجموع اثرات مثبت طرح در دو فاز برابر 248/75 + و 79/75- و جمع جبری این نمرات معادل 169+ می‌باشد. این نتیجه نسبت بالای آثار مثبت به منفی و به طور کلی مثبت بودن پروژه دارد. بررسی نتایج کمی حاصل از فرآیند ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه دهکده گردشگری سولان بیانگر این واقعیت است که در اثر اجرای پروژه همراه با اعمال دستورات مدیریت زیست‌محیطی موجب رونق منطقه از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و توسعه توریستی منطقه سرعین خواهد گردید. ضمن اینکه آلاینده‌های خروجی قابل بحث از قبیل فاضلاب‌های شهری از طریق احداث شبکه و تصفیه خانه فاضلاب و سایر آثار محتمل در بخشهای آب، هوا و خاک براساس دستورالعملهای ارائه شده به سهولت قابل پیشگیری می‌باشد. به این ترتیب گزینه برتر زیست‌محیطی، گزینه اجرای پروژه ارزیابی می‌شود که با راهکارهای پیشنهادی حداقل آثار سوء و حداکثر اثر مطلوب حاصل خواهد شد

ارزیابی اثرات محیط زیستی-– ماتریس ساراتوگا – چک لیست - سولان سرعین - اردبیل