زهره توکلی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت
حمزه غلامعلی زاده - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت

بافتهای تاریخی هر شهر، مملو از ناگفته هایی از تاریخ، فرهنگ و ابعاد اجتماعی مردم آن است که در تطابق با نیازهای هر دوره، شکل گرفته و با طی روندی تکاملی، از غنای کالبدی و عملکردی برخوردار گردیده است. متاسفانه طی چند دهه ی اخیر و با تحولات اجتماعی فرهنگی صورت گرفته بر اثر صنعتی شدن، درون مایه های فرهنگی و اجتماعی شهرها، که هویت تاریخی فرهنگی آن را شکل داده و در کالبد شهرها نمود پیدا می کردند، جای خود را به الگوهای طراحی ناکارآمدی داده است که در طراحی فضاهای شهری نقاط مختلف، به کار گرفته می شوند. این مسئله در طراحی در بافت تاریخی شهرها اهمیتی دوچندان پیدا میکند؛ چرا که با طراحی نامناسب، مفاهیم ارزشمند نهفته در کالبد بافت های تاریخی که فرصتی برای مطالعه و بازخوانی هویت شهر است، به دست فراموشی سپرده می شوند. با توجه به آنکه فضاهای شهری، فرصت اجتماعات مردمی را فراهم میاورند، در صورت طراحی مناسب، میتوانند نقش بسزایی در شکل گیری کالبدی با غنای بصری و برآمده از هویت شهر داشته باشند و احداث این فضاها در بافتهای تاریخی و طراحی هماهنگ با زمینه ی آنها، ضمن تقویت حضور افراد در بافت های ارشمند تاریخی میتواند در بازخوانی مفاهیم شکل دهنده ی ساختار کالبد شهر موثر باشند. با توجه به اهمیت حفظ میراث گذشته ی شهر در کنار بازخوانی آنها، پیشنهاد پژوهشگر، طرح موزهی مردم شناسی شیراز، در بافت تاریخی شهر است که میتواند ، موجب تقویت حضور مردم و بازخوانی هویت تاریخی شهر گردد. لذا در این پژوهش به منظور دستیابی به راهکارهای کارآمد در طراحی موزه مردم شناسی شیراز با توجه به زمینه های فرهنگی و تاریخی، از روش توصیفی_تحلیلی استفاده شده و با استناد به منابع مستند و کتابخانه ای و مشاهدات میدانی، به بررسی نقش موزه مردم شناسی در حفظ میراث تاریخی شهر شیراز و مطالعه مولفه های کالبدی هویت ساز بافت تاریخی شهر پرداخته شده است

بافت تاریخی، موزه مردم شناسی، شیراز، هویت، فرهنگ