مهدی نبی زاده اصل - کارشناسی ارشد مهندسی عمران-ژئوتکنیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی جلفا
لیلا ملکانی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی مرند، دانشگاه تبریز،

خاک پدیده ای است که در آن خاک اشباع در اثر تنشی که به آن وارد میشود، مقاومت خود را به طور کامل از دست می دهد و مانند یک مایع رفتار می کند که برای سازه های بنا شده در روی آن خطرناک است. لذا شناسایی و پیش بینی شرایط و عواملی که منجر به بروز روان گرایی می شود از اهمیت بسزایی برخودار می باشد. به علت بالا بودن سرعت و دقت مدل های فراکاوشی در پژوهش حاضر از سه مدل فراکاوشی پرکاربرد (شبکه عصبی مصنوعی، سیستم استنتاج فازی عصبی تطبیقی و برنامه ریزی ژنتیک) جهت پیش بینی پتانسیل بروز روانگرایی استفاده شده است . در این راستا برای هر مدل فراکاوشی شش حالت متفاوت از ورودی های مختلف تاثیرگذار بر روانگرایی مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه نتایج با داده های مشاهداتی بر اساس معیارهای کارایی ضریب همبستگی، نش – ساتکلیف و خطای جذر میانگین مربعات نشان داد که هر سه مدل عصبی، نروفازی و برنامه ریزی ژنتیک قابلیت بالایی در پیش بینی روانگرایی را دارند و مدل ششم که در آن داده های ورودی به مدلهای فراکاوشی عبارت بودند از میانگین اولیه فشار محصور خاک، تراکم نسبی اولیه پس از تثبیت، درصد مطلوب حجم، ضریب یکنواختی، میانگین اندازه دانه، ضریب انحنا دارای بالاترین دقت و صحت است. بر اساس مقایسه ی نتایج بنظر می رسد که تمامی عوامل فوق در افزایش دقت موثر بوده و به طور یقین و آشکار نمیتوان گفت کدام پارامتر تاثیر بیشتری دارد و بطور تقریبی میتوان گفت میزان تاثیرگذاری میانگین اندازه دانه و تراکم نسبی اولیه پس از تثبیت کمی بیشتر از بقیه تاثیر بیشتری در افزایش دقت نتایج داشته است

روانگرایی، مدل فراکاوشی، انرژی کرنشی، پیش بینی