بشیر اسلامیان - کارشناسی ارشد روانشناسی اسلامی گرایش روانشناسی مثبت گرا دانشگاه قرآن و حدیث
مسعود آذربایجانی - دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
حمید رفیعی هنر - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاس شجاعت بر اساس منابع اسلامی است. بدین منظور از دو روش تحلیل مفهومی-محتوایی و زمینه یابی استفاده شد. در روش تحلیل مفهومی-محتوایی با مراجعه به روایات معصومین، چهارمولفه (قوت، پایداری، اقدام، شناخت عقلانی) و 29 نشانه برای شجاعت استخراج گردید. در مرحله بعد مولفه ها و نشانه ها به همراه مستندات آن در اختیار کارشناسان قرار گرفت و بعد از اعمال نظر آنها، برای موارد تاییدشده گویه هایی طراحی گردید. در مرحله آخر بعد از نظرخواهی از کارشناسان در مورد مناسب بودن یا نبودن گویه ها و ضرورت یا عدم ضرورت هر یک از گویه ها، مقیاسی با 45 گویه تایید شده آماده شد. در مرحله پیمایشی، مقیاس آماده شده، بعد از اجرای مقدماتی بر روی 50 نمونه و انجام تحلیلهای آماری روی داده ها آماده پیمایش اصلی گردید. در پیمایش اصلی داده های حاصل از اجرای مقیاس بر روی 225 دانشجوی دانشگاه شهید رجایی و طلاب حوزه علمیه قم ( مدرسه علمیه معصومیه، موسسه امام خمینی و مرکز جامع علوم اسلامی) استخراج شد و روایی و اعتبار مقیاس بررسی شد. برای بررسی روایی محتوایی از نظر کارشناسان ،برای بررسی رواییملاکی از مقیاس شجاعت اخلاقی سکرکا و برای بررسی روایی سازه از روش تحلیل عاملی استفاده شد. در زمینه روایی محتوایی سه مولفه از چهار مولفه اصلی شجاعت تایید گردید. همچنین هر 29 نشانه شجاعت مورد قبول کارشناسان واقع شد و نهایتا از بین 87 گویه، 45 گویه برای اجرای مقیاس مورد پذیرش قرار گرفت. در ارتباط با روایی ملاکی نیز مقیاس شجاعت اسلامی با مقیاس شجاعت اخلاقی سکرکا از همبستگی مثبت و معناداری (r=0/637) برخوردار است. در رابطه با روایی سازه هم سه گویه که دارای بار عاملی کمتر از 0/3 بود، حذف گردید و بر روی 42 گویه باقیمانده، تحلیل عاملی صورت گرفت که بعد از انجام تحلیل عاملی، چهار عامل شناسایی شد. این عاملها عبارت اند از : جوانمردی مروت، ایستادگی، اقدام عقلانی و سعه ی صدر . نتایج نشان داد که مقیاس شجاعت بر اساس منابع اسلامی از روایی و اعتبار مطلوب برای فعالیتهای پژوهشی برخوردار است.

مقیاس، شجاعت، مقیاس شجاعت، روانشناسی اسلامی، روانشناسی مثبت نگر، شجاعت اخلاقی، منابع اسلامی.