محمود همت فر - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
رضا عبدل - کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

یکی از صاحب نظران مدیریت به نام پیتر دراکرPETER DRUCKER می گوید :سازمانهای خصوصی به منظور حفظ مشروعیت کامل و باقی ماندن به عنوان یک موسسه خصوصی باید قبول کنند که نقش و وظیفه عمومی و اجتماعی نیز دارند.امروزه مدیران واحدهای تجاری دیگر نبایدتنها به کسب سود، افزایش فروش ، رشد و توسعه واحد تجاری،افزایش تولید و تسلط هر چه بیشتر به بازارهای فروش بیاندیشند .هر چند که موارد فوق و دستیابی به آنها در راستای تحقق مسئوولیتهای اجتماعی می باشدولی باید توجه داشت که رشد وتوسعه صنایع،کارخانه ها و واحد های تجاری همگام با ایجاد و تکامل نهادهای اجتماعی،تحول در نقش اطلاعات،تحول در تشکیلات دولتی و سر انجام تحول در اخلاق،به تدریج تعهدات و الزاماتی را به عهده واحد تجاری به وجود خواهد آورد عملکرداجتماعی یک واحد تجاری معمولا ازطریق تجزیه و تحلیل هزینه – منافع اجتماعی صورت می گیرد. طیف گسترده ای که ارتباط تنگاتنگی با جامعه دارند شامل روابط اجتماعی، منابع انسانی، منابع فیزیکی و توزیع کالا و خدمات می باشند. در نظرسنجی انجام شده درخصوص مسئولیتهای اجتماعی شرکتها که در سپتامبر سال 1999 انجام گردیده است، عنوان شده است که از هر سه نفر شهروند، دو نفر تمایل داشته اند که واحد های تجاری از نقش تاریخی و سنتی خود که همانا کسب سود، پرداخت مالیات، استخدام کارکنان و تبعیت از قوانین می باشد، فراتر روند . یعنی میل دارند شرکتها در تحقق اهداف .« اجتماعی گسترده تر نقش بسزایی داشته باشند اگر بخواهیم سئوالی را بدینگونه مطرح نمائیم که اهداف یک واحد تجاری چیست وواحد تجاری بدنبال چه چیزی است؟ اکثر پاسخها این خواهد بود که هدف اصلی یک واحد تجاری انتفاعی بصورت تاریخی و سنتی کسب سود و بازدهی می باشد.اما این یک پاسخ واقعی نیست . بابررسی ابعاد کلان این پرسش می توان گفت هدف عمده و اصلی واحد ها ی تجاری، اجرای تعهدات اجتماعی است.بعبارتی دیگر هر هدفی و لو کسب سود و انتفاع بدنبال ایفای یک نقش و تعهد است.بعنوان مثال درست است که یک تولید کننده لاستیک اتومبیل به دنبال حداکثرکردن فروش و درنتیجه کسب سود بیشتر می باشد، اما تعهدی را نیز درقبال تامین نیازها ی جامعه دارد. البته باید توجه داشت که درکنار داشتن تعهدات اجتماعی بمنظور برطرف نمودن نیازهای مشتریان، بدیهی است که بمنظور جلوگیری از ورشکستگی و ادامه حیات می بایست سود اکتسابی را درنظرداشته باشدزیرا بدون کسب سود، امکان ادامه حیات برای واحد تجاری میسورنخواهد بود. هر وجهی از کسب و کار دارای یک بعد اجتماعی است . مسئولیت اجتماعی شرکتها CORPORATE SOCIALL RESPONSIBILITY)(CSR) یعنی رویه های باز و شفاف کسب و کار، یعنی روشهایی که مبتنی بر ارزشهای اخلاقی و احترام به کارکنان، جامعه و محیط زیست می باشد.