مریم موسوی - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
منوچهر نصری - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
سهیل ایگدری - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

به منظور مطالعه وضعیت انعطاف پذیری ریختی ماهی لوتک دهان بزرگ Cyprinionmacrostomum در حوضه دجله، تعداد 278 قطعه ماهی از رودخانه های سرچم، حمیل، سیکان و تلخ آب در استان ایلام و رودخانه مورانی در استان لرستان با استفاده از الکتروشوکر صید و پساز تثبیت در فرمالین 4% به آزمایشگاه منتقل شدند. تعداد 15 لندمارک هم ساخت بر روی تصاویردیجیتالی نیم رخ چپ ماهیان تعریف و توسط نرم افزار tpsDig2 رقومی سازی شدند. داده های به دست آمده به روش های CVA, PCA و تجزیه وتحلیل خوشه ای بررسی شدند. نتایج آماری نمونه های موردمطالعه را به دو گروه تقسیم کرد شامل: 4- جمعیت های سه رودخانه سرچم،سیکان و حمیل 2- رودخانه های مورانی و تلخآب. عمده تفاوت های مشاهده شده به قرار زیر بود:ماهیان گروه اول دارای طول سر کوتاه تر و ساقه دمی بلندتری بوده و باله سینه ای در موقعیتجلوتر و پایین تری قرار داشت. با توجه به کمتر بودن عمق و شدت جریان کمتر آب رودخانه هایگروه اول، به نظر می رسد بلندتر بودن ساقه دمی و کوتاه تر شدن سر برای زندگی و ماندگاری درچنین محیطی مناسب تر باشند. بر اساس نتایج این تحقیق، مشخص شد که ماهی لوتکدهان بزرگ نسبت به شرایط هیدرودینامیک، دارای قابلیت انعطاف پذیری ریختی قابل ملاحظه ای است.

انعطاف پذیری ریختی، حوضه دجله، ریخت سنجی هندسی، لوتک دهان بزرگ، ماهیان ایران