حمیدرضا اسماعیلی - بخش زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان
آزاد تیموری - بخش زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز
فریدون عوفی - بخش اکولوژی، سازمان شیلات ایران
برایان کد - موزه تاریخ طبیعی کانادا

گونه های مهاجم زیستی (AIS) از مسائل و دغدغه های زیست محیطی در اکوسیستم های دریایی، لب شور و شیرینجهان است. همانند سایر کشورهای جهان، تعداد گونه های مهاجم آبزی در ایران به ویژه در دهه های اخیر به مقدارزیادی افزایش یافته است و سبب شکوفایی جلبکی زیان آور در خلیج فارس در جنوب کشور، شکوفایی شانه دار دردریای خزر در شمال ایران و نیز سبب تغییر تنوع گونه ای و تغییر ساختار فونی در آب های داخلی ایران شده است.تعداد ماهیان غیربومی معرفی شده به ایران به 24 گونه تایید شده رسیده است که متعلق به 8 خانواده بوده وحدود 11 درصد ماهیان آب های داخلی را تشکیل می دهد. کپورماهیان با 10 گونه (41/7 درصد) دارای رتبه اول، آزادماهیان (5 گونه، 20/8 درصد)، گامبوزیا ماهیان و کفال ماهیان با 3 و 2 گونه (به ترتیب 12/5 درصد و 8/3 درصد) در رتبه های بعدی قرار دارند. چهار خانواده نیز هر یک با یک گونه(4/2 درصد) در مقام بعد قرار دارند. آبزی پروری، صید ورزشی، کنترل مالاریا، استفاده زینتی، فعالیت های پژوهشی، استفاده از آنها در نمایشگاه هایملی و معرفی تصادفی از مهمترین دلایل معرفی ماهی ها بوده است. گونه های مهاجم آبزی دارای اثرات چندجانبهمتعددی روی اکوسیستم ها از طریق دورگه گیری و آلودگی ژنی، رقابت غذایی، انتقال عوامل بیماریزا و انگل، تغییردر جوامع آبزیان، تسهیل ورود سایر تاکسون ها و کاهش و حذف ماهیان بوم زاد می گردد. به منظور درک درستخطر تهاجم گونه های مهاجم، مطالعه مقایسه ای اکولوژی و چرخه زندگی ماهیان غیربومی و بومی، پایش میزانتهاجم، بررسی رابطه بین دینامیک جمعیت و میزان تهاجم گونه ای و افزایش آگاهی عمومی می تواند استراتژیمدیریتی موثر در کاهش دادن اثرات گونه های مهاجم باشد. در این مورد، گونه های مهاجمی که قبلا در طبیعتپایدار شده اند در اولویت می باشند.

ماهیان مهاجم، آبهای داخلی، اثرات زیست محیطی، ایران