حسن زالی - استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب
امید سفالیان - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
طاهره حسنلو - استادیار، بخش فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج
مهرشاد زین العابدینی - استادیار، بخش ژنومیکس، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

به منظور شناسایی نشانگرهای آگاهی بخش مرتبط با تعدادی صفات و شاخص های فیزیولوژیک 22 ژنوتیپ کلزا تحت شرایط تنش خشکی، از 36 نشانگر ریزماهواره ای که با QTL های کنترل کننده صفات مرفولوژیک در شرایط تنش خشکی پیوسته بودند، استفاده شد. به منظور شناسایی نواحی ژنومی دخیل در کنترل صفات فیزیولوژیک از مد ل های ارتباطی GLM و MLM استفاده شد. میزان محتوای اطلاعات چندشکلی در بین نشانگرها از 0.043 (CB10502) تا 0.398 (CB10234) متغیر بود. متوسط میزان شاخص PIC برابر با 0.212 بود. بر اساس 36 نشانگر ریزماهواره ای مورد استفاده در این تحقیق، ساختار ژنتیکی جمعیت به 8 زیر جمعیت فرعی تقسیم گردید که نتایج حاصل از رسم بارپلات نیز تایید کننده آن بود. در تجزیه ارتباط با استفاده از مدل های GLM و MLM به ترتیب 6 و 16 مکان نشانگری معنی دار در شرایط بدون تنش با صفات مورد بررسی شناسایی شد. در شرایط تنش خشکی، با استفاده از مدل های GLM و MLM به ترتیب 42 و 46 مکان نشانگری مرتبط با صفات مورد بررسی مشخص شد. در این مطالعه، نشانگرهای BRMS-036، SR94102، BRAS100، CB1059b، BRMS-024، BRMS-096، BRMS-30، MR013c و Pmr52 بیش ترین ارتباط معنی دار را با صفات فیزیولوژیکی در شرایط تنش خشکی داشتند. بنابراین این احتمال وجود دارد که این نشانگرها بتوانند کاندیدای بسیار مناسب و امیدوار کننده در برنامه های به نژادی تحمل به تنش خشکی مثل انتخاب به کمک نشانگر در کلزا باشد.

تجزیه ارتباط, تنش خشکی, مدل های GLM و MLM