حمیدرضا فلاحی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.
مرتضی قربانی - عضو هیئت علمی گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند.
مهسا اقحوانی شجری - دکتری بوم شناسی کشاورزی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.
علیرضا صمدزاده - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.

در این تحقیق تاثیر فراهمی آب (آبیاری پس از تبخیر 100 و 200 میلی متر از تشتک کلاس A به ترتیب به عنوان تیمارهای بدون تنش و تحت تنش خشکی)، تلقیح میکوریزایی (شاهد، Glomus intraradicesو Glomus versiforme) و مصرف اسید هیومیک (صفر و 4 کیلوگرم در هکتار) بر عملکرد و مولفه های رنگ در کاسبرگ­های گیاه دارویی چای­ ترش مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایشی به صورت کرت­های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) انجام شد. عملکرد کاسبرگ در شرایط اعمال تنش خشکی کمتر از تیمار عدم وجود تنش (به ترتیب 10.7 و 19.1 گرم در مترمربع) و در شرایط تلقیح با قارچ میکوریزای Glomus intraradices بیشتر از تیمار عدم تلقیح میکوریزایی بود (به ترتیب 18.2 و 12.9 گرم در مترمربع). همچنین مصرف هیومیک اسید در شرایط اعمال تنش خشکی عملکرد کاسبرگ خشک را بهبود بخشید. تنش خشکی موجب کاهش مقدار a*، هیو وکرما به ترتیب به میزان 22، 53 و 15 درصد شد. مصرف اسید هیومیک نیز مقدار زاویه هیو را 63 درصد کاهش و نسبت b/a را 25 درصد افزایش داد. هر دو گونه میکوریزا حدود 66 درصد شاخص هیو را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش دادند. نتایج اثرات سه­ گانه عامل­های آزمایشی نشان داد که بیشترین و کمترین میزان b/a به ترتیب در تیمارهای تنش خشکی× مصرف اسید هیومیک× تلقیح میکوریزایی و عدم تنش× عدم مصرف هیومیک× عدم تلقیح به دست آمد (به ترتیب 0.19 و 0.02). همچنین بیشترین میزان هیو (º215) در شرایط عدم اعمال تنش خشکی × عدم مصرف اسید هیومیک و تلقیح با Glomus versiformeحاصل شد. بیشترین میزان شاخص قرمزی نیز در تیمار عدم وقوع تنش خشکی × عدم کاربرد اسید هیومیک × انجام تلقیح میکوریزایی مشاهده شد. افزون بر این، همبستگی معنی­ داری بین a* با کروما (**0.64+) و شاخص قهوه ­ای شدن (**0.71-) و نیز بین هیو با شاخص قرمزی (**0.68+) به دست آمد. درمجموع، عملکرد و کیفیت رنگ کاسبرگ چای­ ترش در شرایط عدم وقوع تنش خشکی مناسب­تر بود و تلقیح میکوریزایی توانست تا حدودی اثرات منفی تنش خشکی بر عملکرد و شاخص ­های رنگ کاسبرگ را کاهش دهد.

روشنایی, زاویه هیو, کروما, کم آبیاری, گیاه دارویی