شیدا یوسفی - دانشجوی دکترای توسعه کشاورزی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
بیژن نظری - استادیارگروه آبیاری دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

مدل سازی سیستم های دینامیکی یا پویا برای حل مسایل پیچیده دنیای امروز مانند بحران آب کاربرد اساسی دارند، زیرا سیستم های دینامیکی با تشریح تمام زوایا و بررسی عوامل اثرگذار در بروز مشکلات سیستم های منابع آب، ارائهراه حل هایی را برای آینده امکان پذیر می سازد و به عنوان یک ابزار مدیریتی عمل می کند و سبب مدیریت بهتر منابع آب در حوضه های آبریز می شود. تحقیق حاضر جهت بهتر نمودن مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و در استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. پس از مدلسازی سیستم منابع آب استان با استفاده از نرم افزار VENSIM با طراحی دو سناریو، ابتدا سناریوی الگوی کشت فعلی و بررسی سطح زیر کشت کنونی محصولات (گندم، جو، چغندر،کلزا، سیب و میوه های هسته دار) و مصرف آب با وضعیت کنونی، افزایش تقاضای آب کشاورزی و پایین آمدن سطح آب های سطحی و زیر زمینی استان و بالا رفتن کل آب مصرفی استان در اثر تقاضای آب در بخش کشاورزی را تا سال 1430 شبیه سازی کرده است. سپس با سناریوی بهینه سازی الگوی کشت و کاهش سطح زیر کشت محصولات با نیاز آب بالا توام با افزایش راندمان آبیاری (سالانه 1 درصد بهبود)، پایین آمدن سطح تقاضای آب کشاورزی از آب های سطحی و زیرزمینی و پایین آمدن کل آب مصرفی در استان را تا افق 1430 شبیه سازی و پیش بینی کرده است.

بهینه سازی، الگوی کشت، مدیریت پایدار آب، سیستم های پویا