نگار رسولی مجد - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه ارومیه
مجید منتصری - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه
بابک امیرعطایی - پژوهشگر پسادکتری گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه

منابع محدود آب شیرین تجدیدپذیر در نقاط مختلف دنیا، به دلیل افزایش شدید تقاضای آب برای مصارف مختلف مورد تهدید جدی قرارگرفته است. در کشور ایران هم اکنون 21 درصد کل آب تجدیدپذیر مورد استفاده قرار می گیرد، بنابرایناز دیدگاه بنیاد کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل، ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد. در این مطالعه از شاخص ردپای آب، که بهع نوان یک شاخص جامع و جدید در بحث مدیریت پایدار منابع آب مطرح می باشد؛ جهت ارزیابی میزان مصرف آب 21 محصول زراعی و باغی مورد کشت در دشت ارومیه طی 25 سال اخیر 1990-2014 استفاده شد. همچنین از دو شاخص توجیه پذیری اقتصادی و مدیریتی به منظور بهینه نمودن الگوی کشت در دشتارومیه بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین ردپای آب کل را نخود و لوبیا در بین محصولات زراعی و در بین محصولات باغی نیز گردو، بادام و آلو به خود اختصاص می دهند. بیشترین مقدار آب سبز و آب آبی نیز مربوط به دومحصول بادام و گردو می باشند. با توجه به نتایج، بالاترین توجیه پذیری اقتصادی مابین تمام محصولات منتخب در دشت ارومیه مربوط به دو محصول گردو و بادام با مزیت نسبی 2 الی 3 برابری نسبت به سایر محصولات باغی و زراعی است. همچنین دو محصول زراعی کشت پاییزه جو و نخود و محصول باغی انگور دارای بالاترین شاخص توجیه پذیری مدیریتی در محدوده مطالعاتی می باشد. این سه محصول سازگاری بسیار بالایی با شرایط طبیعی آب و خاک منطقه داشته و میتواند جهت کاهش مصرف آب و بهینه کردن الگوی کشت دشت ارومیه مورد توجه قرار گیرد

شاخص توجیه پذیری اقتصادی، شاخص توجیه پذیری مدیریتی، ردپای آب، دشت ارومیه